czwartek, 31 grudnia 2020

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone

Do ogrodu warto tak dobierać rośliny, aby zachwycały przez cały rok. Zaczynając od kwitnienia wiosną i latem, pięknego owocowania o przedziwnych kształtach, kolorowych przebarwień liści jesienią, dekoracyjnych korowin po opadnięciu liści czy niegubienia liści w ogóle. Tymi ostatnimi - zimozielonymi drzewami i krzewami zajmę się w tym wpisie. Chodzi o liściaste zimozielone, nie chodzi o iglaki niegubiące igieł. To zupełnie inna grupa.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone

W szkółkach są dostępne przeróżne rośliny zimozielone ze względu na rozmiar (od małych krzewów po kilkumetrowe drzewa), pokrój (kula, stożek, kolumna), wielkość i kształt liści, zastosowania (soliter, na żywopłot, na skalniak, jako osłona innych, mniej odpornych na mróz roślin, płożące pod drzewa, ochronne z kolcami, pnącze...).

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Bukszpan

Jaki mamy wybór roślin liściastych zimozielonych?

Niegdyś takim częstym, zimozielonym bywalcem w ogrodach był bukszpan zwyczajny (Buxus sempervirens). Jednak ze względu na ataki szkodników i trudności z uprawą, coraz częściej zastępują go inne gatunki. Chyba najpopularniejszym jest trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei). To krzew o wielorakich zastosowaniach. Potrafi się wspinać i płożyć, a nierzadko bywa do zdobycia jako drzewko szczepione na pniu. A do tego urokliwie owocuje. 

W parkach i na skwerach najłatwiej spotkać dość wysokiego ognika szkarłatnego (Pyracantha coccinea) i niską mahonię pospolitą (Mahonia aquifolium), czy rzadko spotykaną u nas mahonię Beal'a (Mahonia bealei) z dalekich Chin. Szczególnie urodziwy jest owocujący na pomarańczowo lub żółto (w zależności od odmiany) ognik. Często na skwerach sadzi się różne gatunki i odmiany irgi (Cotoneaster) - płożąca, rozesłana, Dammera - z charakterystycznymi, czerwonymi kuleczkami, jako owoce. Czasami widujemy też kalinę sztywnolistną (Viburnum rhytidophyllum) oraz laurowiśnie wschodnią (Prunus laurocerasus) To piękne, wysokie krzewy.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Trzmielina Fortune'a

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ognik szkarłatny

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Mahonia pospolita

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Mahonia Beal'a

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Kalina sztywnolistna

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Laurowiśnia wschodnia

Osobną grupą są rośliny z kolcami - ostrokrzewy (Aquifoliaceae) - kolczasty, amerykański, Meservy, czy dużo rzadziej spotykane ostrokrzew karbowanolistny, ostrokrzew japoński (o liściach bezkolcowych) i ostrokrzew Perny'ego oraz berberysy (Berberis) - brodawkowaty, Juliany, Frikata, Berberis bergmanniae). Ostrokrzewy przybierają formy krzewiaste, ale mogą też wyrastać w duże, ponad 6 metrowe drzewa - trzeba poznać cechy danego gatunku, który się kupuje.


Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ostrokrzew Meservy

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ostrokrzew kolczasty 'Silver Queen'

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ostrokrzew Perny'ego

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ostrokrzew japoński

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Berberys brodawkowaty

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Berberis bergmanniae

Kolejną grupą zimozielonych roślin są kiścienie (Leucothoë), w tym uprawiany w Polsce kiścień wawrzynowy (Leucothoë fontanesiana) oraz kiścień axillaris w odmianie 'Curly Red' (Leucothoe axillaris 'Curly Red') o poskręcanych, wielobarwnych liściach, rosnący w formie krzewu do 50-70 cm wysokości.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Kiścień axillaris 'Curly Red'

Warto też wspomnieć o dostępności zimozielonego ligustru jajolistnego (Ligustrum ovalifolium) - w przeciwieństwie do późno gubiącego liście, popularnego u nas ligustru pospolitego, a także zimozielonych suchodrzewów (Lonicera) - mirtolistnego i chińskiego.

Ostatnią, bardzo popularną grupą jest cała masa różaneczników (Rhododendron) bajkowo kwitnących na wszelkie możliwe kolory z palety grafika, które w odróżnieniu od większości azalii nie gubią liści, a bardzo dobrze sobie radzą w naszych ogrodach. Oczywiście kilka gatunków azalii też nie gubi liści - chociażby azalia ostrolistna (Rhododendron mucronatum) i azalia japońska (Rhododendron molle). Dodać tu warto tzw. bagno zwyczajne (Rhododendron tomentosum), czyli rozmaryn leśny, używany jako środek przeciw molom przez nasze babcie.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Ligustr jajolistny

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Różanecznik

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Różanecznik alpejski

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Różanecznik Purdoma

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Bagno zwyczajne

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Azalia ostrolistna

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Azalia japońska

Na koniec zestawienia, tych popularnych zimozielonych, można też wymienić coraz częściej spotykane w ogrodach pierisy japońskie (Pieris japonica) oraz pierisy kwieciste (Pieris floribunda) zwane amerykańskimi. Mimo niepełnej mrozoodporności dobrze radzą sobie w naszych warunkach meteo.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Pieris japoński

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Pieris kwiecisty

Nowe i rzadkie gatunki - rośliny liściaste zimozielone

Jako, że klimat z roku na rok się zmienia, a zimy mamy coraz łagodniejsze, to warto przyjrzeć się coraz szerszej ofercie zimozielonych rarytasów do naszych ogrodów. Warto się zapoznać z takimi roślinami:

  • modrzewnica pospolita (Andromeda polifolia) - idealna na skalniaki i kompozycji z wrzosami,
  • aukuba japońska (Aucuba japonica) - duży krzew o średniej wielkości liściach,
  • sarkokoka (Sarcococca) - posiadająca błyszczące, niemal czarne owoce,
  • czojsia trójlistkowa (Choisya ternata)- metrowy kwasolubny krzew o białych kwiatach, i u niektórych odmian o żółtych liściach,
  • twardziczka (Escallonia) - na czerwono kwitnący krzew, o drobnych kwiatach i skórzastych liściach,
  • oliwnik kłujący 'Maculata' (Elaeagnus pungens 'Maculata') - o skórzastych złoto-zielonych liściach, 
  • kalina Henryego (Viburnum henryi) i kalina wonna Awabuki (Viburnum odoratissimum Var. Awabuki),
  • skimia japońska (Skimmia japonica) - dwupienny, mały krzew z czerwonymi owocami i błyszczącymi liśćmi,
  • zimozielone trzmieliny: trzmielina wielkokwiatowa (Euonymus myrianthus), Euonymus verrucosoides, Euonymus clivicolus oraz trzmielina rogata (Euonymus cornutus),
  • sasa dłoniasta (Sasa palmata) i sasa Veitcha (Sasa Veitchii) pochodzące z Japonii, 
  • bambus zimotrwały, zimujący w Polsce - fylostachys bisseta (Phyllostachys bissetii),
  • prusznik (Ceanothus) - wyjątkowo preferujący wapienne podłoże duży krzew, kwitnący w zależności od gatunku na biało, niebiesko, fioletowo czy różowo.

W ciepłych rejonach kraju i na osłoniętych stanowiskach ich uprawa powinna się udać.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Sasa dłoniasta

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Sasa Veitcha

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone
Fylostachys bisseta

Jak dbać o drzewa i krzewy liściaste zimozielone

Rośliny zimozielone dużo energii potrzebują na całoroczne utrzymanie swych liści. Szczególnie w trudnych warunkach pogodowych. Duży mróz, dłuższe okresy suszy, zimne wiatry i wiosenne przymrozki to ich najwięksi wrogowie. Dlatego warto wiedzieć, że one nie zamierają na zimę - cały czas funkcjonują (ale dużo wolniej). Trzeba je podlewać - szczególnie przed zapowiadanymi mrozami i dłuższymi okresami bez opadów. Jak gleba zamarznie to nie będą w stanie pobrać z niej wody (tzw. susza fizjologiczna). Przed zimą warto też lepiej ocieplić ziemię wokół takiej rośliny (szczególnie młodej albo niedawno posadzonej). Najlepiej nadają się do tego gałązki iglaków, włóknina, kora, grube opadłe liście, słoma... Pamiętajmy też, aby drzew i krzewów liściastych zimozielonych nie przycinać jesienią. Robimy to wiosną. Przycięta przed zimą roślina nie zdąży się przygotować na mroźne dni. Niezabliźnione pędy mogą łatwiej przemarzać i być idealnym miejscem ataku chorób, szkodników i grzybów. Nie narażajmy rośliny na taki stres. Wtedy w przyszłym sezonie odwdzięczy się pięknym kwitnieniem.

Wszystkie zdjęcia roślin zimozielonych, które tu zamieściłem, zostały zrobione w Polsce. Te rośliny dają sobie radę z naszymi zimami. Polecam je.

8 komentarzy:

  1. Świetny i interesujący wpis, jak zwykle właściwie :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki! Znasz jeszcze jakieś ciekawe zimozielone rośliny liściaste? A może posiadasz te nowości z wypunktowania? Chętnie bym wstawił ich zdjęcia.

      Usuń
  2. Poszukaj Quercus acuta
    Dąb japoński zimozielony o liściach podobnych do buka

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki za sugestię. Niestety on nie jest u nas mrozoodporny. Na bank nie w całej Polsce. Nie spotkałem go nigdzie w terenie.

      Usuń
  3. Niektóre szkółki w UE podają, że rośnie nawet w strefie 5A (ciekawe, skąd pochodziły nasiona matecznika). Osobiście bałbym się sadzić go w wysokich górach czy na Suwalszczyźnie. Miejski klimat centralnej Polski powinien przetrzymać pod pierzynką z kory, o ile nie zdarzy się "zima stulecia"...

    OdpowiedzUsuń
  4. https://www.vdberk.com/trees/quercus-acuta/

    https://plantlust.com/plants/17601/quercus-acuta/

    Tutaj zaliczają ten dąb do strefy 6, czyli idealnie dla większości (stara mapa mrozoodporności), jeśli nie całego (mapa nowa) kraju. Ponoć wytrzymuje -23°C, w dobrych warunkach pewnie więcej.

    OdpowiedzUsuń