Jarząb nieszpułkowy z polskich gór

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus) spotkać można tylko w górach Środkowej Europy. U nas w Tatrach Wysokich i Zachodnich rośnie raptem kilkadziesiąt drzewek, a może nawet mniej. On osiąga u nas północną granicę swojego zasięgu geograficznego. Poza górami występuje tylko w kilku kolekcjach dendrologicznych. 

To rzadkość, gatunek zagrożony wyginięciem. Warto go poznać, aby mieć świadomość, jak on wygląda i nie dotykać, nie zrywać owoców. Chronić przed dewastacją.

W tym czasie dojrzewają jego okrągławe, delikatnie elipsoidalne owoce. One dorosną do 1-1,5 cm długości. Na razie są jeszcze zielone, a za miesiąc dostaną czerwonej barwy. Warto zaznaczyć, że jarząb nieszpułkowy ma pojedyncze, dość duże, wąskoeliptyczne, nieco skórzaste liście.

Niestety nie udało mi się spotkać jarzębu nieszpułkowego w czasie kwitnienia. Jest ono wyjątkowe, gdyż drzewo kwitnie na różowoczerwono! Rzadki to widok u jarzębów.

Spotkał go ktoś w naszych Tatrach? Za miesiąc pokażę jego wybarwione owoce.

Brzoza Maksymowicza latem

Brzoza Maksymowicza (Betula maximowicziana) latem ma liście o 2 kolorach. Te pierwsze, dopiero co powstające, są delikatnie czerwonawe. Po pewnym czasie dopiero stają się zielone. Latem też ładnie widać na brzegu podwójne piłkowanie z lekko wygiętymi, ostrymi ząbkami.

To jedna z piękniejszych brzóz o dużych, dekoracyjnych liściach. Nie nadaje się jednak do małych ogrodów, bo to dość duże drzewo będzie.

Kielichowiec 'Aphrodite'

Kielichowiec 'Aphrodite' to pięknie kwitnąca odmiana kielichowca będącego mieszańcem uzyskanym przez dr Thomasa Ranneya z Mountain Horticultural Crops Research Station w Fletcher, jako krzyżówka kielichowca chińskiego (Calycanthus chinensis, Sinocalycanthus chinensis) z kielichowcem wschodnim (Calycanthus occidentalis). Miało to miejsce w 2005 roku, zatem najstarsze krzewy mają dopiero max 20 lat. Odmiana cechuje się większymi liśćmi i dużymi kwiatami. Krzewy dorastają do 2,5 metra wysokości i mocno rozrastają się na boki.

Kwiaty jego są bardzo atrakcyjne. Mają ciemnoczerwoną, intensywną barwę, osiągają nawet do 10 cm średnicy. Zbudowane są z 10-20 zaokrąglonych dwóch rodzajów działek okwiatu, które otaczają zebrane w środku żółte pręciki. Działki zewnętrzne są dłuższe, a te wewnętrzne krótsze, z kremowym brzegiem na wierzchu, wyraźnie muszelkowato podwinięte do wnętrza kwiatu. 

Kielichowiec 'Aphrodite' kwitnie od 3 dekady czerwca niemal przez całe wakacje. Rewelacyjna roślina nawet do małego ogrodu.

Dąb bezszypułkowy 'Włodzimierz Seneta' ma 20 lat

Dąb bezszypułkowy 'Włodzimierz Seneta' pokazałem na zdjęciu opisując moją wizytę w Ogrodzie Botanicznym w Niegoszczy. To było młode nasadzenie. Drzewko z grubsza 2 metrowe. Tym razem spotkałem już duże drzewo tej odmiany, było to w Ogrodzie Botanicznym w Gołubiu.

Dąb bezszypułkowy 'Włodzimierz Seneta'

Dąb bezszypułkowy 'Włodzimierz Seneta' (Quercus petraea 'Włodzimierz Seneta') to pierwsza polska odmiana tego dębu o pstrych liściach. Liście są kilkubarwne - typowa zieleń jest poprzeplatana jaśniejszymi, żółtymi i białymi plamami. Co ciekawe wczesną wiosną pierwsze liście mają purpuroworóżowe odcienie. Latem natomiast ta wielobarwność nieco mniej rzuca się w oczy.

Odmiana ta ma dopiero 20 lat - znaleziona została w 2005 roku przez Bronisława Jana Szmita oraz Wiesława Gawrysia. Do handlu wprowadzono ją w 2012 roku. Nazwa została nadana dla upamiętnienia wybitnego polskiego dendrologa – Włodzimierza Senety.

Cis 'Amersfoort' o nietypowych liściach

Pierwsze spotkanie z tym drzewem jest wielkim zaskoczeniem. Nie mamy w ogóle pojęcia z czym mamy do czynienia. Nie przychodzi na myśl żaden gatunek, który znamy. Początkowo brakuje punktu zaczepienia. Liście są tak nietypowe, że myśli błądzą po wszystkich książkach z egzotycznymi drzewami i krzewami, które dotychczas przejrzeliśmy. Po zagranicznych atlasach drzew. Pustka w głowie. Nic nie pasuje. Potem po dłuższej chwili patrząc na korowinę, pędy i pąki już jesteśmy bliżej rozwiązania zagadki. 

O czym dziś będzie mowa? Oto cis pospolity w odmianie 'Amersfoort' (Taxus baccata 'Amersfoort').

Cis pospolity 'Amersfoort'

To odmiana cisu o wolnym wzroście. Ma małe, podłużne lub podłużnoeliptyczne liście. Co najistotniejsze one są okrągławe i ułożone promieniście. Nie wyglądają jak cisowe igły. Dlatego pierwsze wrażenie jest takie, że mamy do czynienia z drzewem liściastym, a nie iglastym. Nie dziwi zatem fakt, że pierwsza, oryginalna roślina rosła w Szpitalu Psychiatrycznym w Amersfoort w Holandii, a jej rozmnażanie zostało początkowo zidentyfikowane jako należące do gatunku Podocarpus znany w Polsce jako zastrzalin. Nie martwcie się zatem, jak się pomylicie za pierwszym razem, skoro zawodowcy też nie wiedzieli, że jest to cis :-).

Jest to roślina o sztywnym, wyprostowanym pokroju i odstających na boki pędach. Moim zdaniem idealna do ogrodów japońskich czy na bonsai. Ponieważ 'Amersfoort' rośnie ok. 5-10 cm rocznie to duże okazy mają raptem 2 metry wysokości po wielu latach rozwoju w ogrodzie. 

Myślę, że to drzewko, które spotkałem w Gołubieńskim Ogrodzie Botanicznym jest największym w naszym kraju. A tak w ogóle muszę zrobić kiedyś wpis o takich nietypowych drzewach. Spotkałem już ich wiele. A Wy macie takie swoje dziwne rarytasy? Zaproponujcie proszę.

Hebanowiec w polskim ogrodzie

Opisując rośliny Chorwacji pokazałem hebanowiec, potocznie znany u nas jako kaki (Diospyros kaki). Drzewo ogrodowe, owocowe, często spotykane w śródziemnomorskim klimacie. Jego smaczny, pomarańczowy owoc dostępny jest u nas w handlu (głównie w okresie jesienno-zimowym). Niestety to drzewo w Polsce rosnąć nie może, gdyż nie jest w pełni mrozoodporne. Klimat się ociepla ale z mrozami i przymrozkami kaki sobie nie poradzi (no może gdzieś na południowym-zachodzie przy pełnym okryciu i dużej trosce). Czy to znaczy, że hebanowiec nie może pojawić się w Polsce w otwartym terenie?

Czy hebanowiec może rosnąć w polskim ogrodzie?

Jak już wspomniałem - kaki rosnąć w Polsce w gruncie nie może. Hebanowiec jednak to rodzaj drzewa, z rodziny hebanowatych, które ma kilkaset gatunków, a kilka z nich może rosnąć w naszym klimacie. Dwa z nich - hebanowiec lotosowy, kaukaski (Diospyros lotus) z zachodniej Azji i hebanowiec wirginijski (Diospyros virginiana) pochodzący ze wschodniej Ameryki Północnej z powodzeniem możemy uprawiać w gruncie. Początkowo sadzonkę warto osłonić, posadzić na cieplejszym stanowisku osłoniętym od mroźnych wiatrów i cieszyć się potem wyjątkowym, egzotycznym drzewem. Co prawda owoce ma mniejsze, mniej smaczne i ciężko się ich dochować, ale drzewo potrafi osiągnąć 5-6 metrów wysokości i ładnie się przebarwia jesienią na żółte barwy. 

Hebanowiec lotosowy

Podczas ostatniej wycieczki do Rogowa udało mi się zobaczyć kwitnienie hebanowca lotosowego. Kwiaty małe, niepozorne, żółtokremowe, wciśnięte w kąciki liści. Kształtem przypominają małe dzwoneczki. Śliczne. W sumie są podobne do kwiatów oliwników. Kwitnienie tego hebanowca zaczyna się w drugiej połowie czerwca.

Owoców jeszcze wśród spotkanych w Polsce hebanowców nie spotkałem. Ma ktoś owocującego hebanowca?

Kielichowiec chiński i jego kwiaty

Kielichowiec chiński (Calycanthus chinensis, Sinocalycanthus chinensis) to chyba najrzadziej spotykany z kielichowców w naszych ogrodach. Jesienią 2023 roku obiecałem pokazać kwitnienie tego kielichowca. Rok temu się nie udało, ale dziś ponownie spotkałem taką kwitnącą roślinę i nadrabiam zaległości. Kwiaty powalają urodą. Mi nieco przypominają kwiaty stewarcji kameliowatej. Są podobne kształtem i kolorem, ale są większe. Są podobnych rozmiarów, co kończące właśnie kwitnienie magnolia Wilsona czy magnolia Siebolda. 

Kielichowiec chiński kwitnie pod koniec czerwca, a w ciepłe sezony nawet w połowie miesiąca. Kielichowiec ten rośnie w formie krzaczastej i bardzo rozrasta się na boki. Osiąga niecałe 2 metry wysokości. Kwiaty mają kształt czarki z dwoma okółkami otaczających ją płatków. Ten zewnętrzny krąg ma większe, szerokie i zaokrąglone płatki. Jest ich 8–10 sztuk w kolorze białym. Drugi krąg leży bliżej środka. Zawiera małe, żółte płatki, które otaczają słupek i pręciki. Całość jest mega urokliwa. Niestety kwitnienie nie jest zbyt obfite.

Kielichowiec chiński ze zdjęć rośnie w arboretum w Rogowie. Ma ktoś takiego kwitnącego kielichowca?