Świdośliwa Lamarcka wypuścila pąki kwiatowe

Świdośliwa Lamarcka (Amelanchier ×lamarckii) jest częstym bywalcem naszych lasów. Szczególnie w Polsce Centralnej. Zwana u nas też bywa świdośliwą kanadyjską. To przez jej pochodzenie z Północno-Wschodniej Ameryki Północnej. Przybyła do nas w XVIII wieku i dość dobrze się u nas zadomowiła przejawiając cechy inwazyjności. Jest mieszańcem świdośliwy drzewiastej (Amelanchier arborea) i świdośliwy gładkiej (Amelanchier laevis). 

Za kilka dni przy takiej pogodzie rozkwitnie i będzie łatwa do rozpoznania. W lesie mało które drzewo kwitnie o tej porze roku. Aktualnie w centralnych rejonach kraju wypuściła owłosione pąki kwiatowe. Za chwile też pojawią się jej liście. Widać na zdjęciach, jak nabrzmiałe są już spiczaste pąki liściowe.

Mi udało się spotkać średniej wielkości drzewo na jednym z warszawskich skwerów. Świdośliwa Lamarcka rośnie też w Parku w Żelazowej Woli.

Kwitnie klon czerwony

Rok temu natknąłem się na początek kwitnienia klonu czerwonego (Acer rubrum). On jak zapewne wiecie dość wcześnie zakwita. To razem z klonem srebrzystym pierwsze kwitnące w Polsce klony. Zazwyczaj ma to miejsce pod koniec marca. To przedwiośnie jest jednak cieplejsze i odnotowujemy jego kwitnienie w I połowie marca. 

Jest jeszcze mega rzadko spotykany u nas mieszaniec - klon Freemana (Acer x freemanii), powstały w wyniku skrzyżowania klonu czerwonego (Acer rubrum) i klonu srebrzystego (Acer saccharinum). O nim muszę kiedyś zrobić osobny wpis.

W tym roku trafiłem właśnie na pełnie kwitnienia klonu czerwonego. Pąki są już całkowicie otwarte. Drzewo klonu czerwonego było oblepione ciemnoczerwonymi kwiatami. Gdyby to była magnolia albo katalpa to wszyscy by się zachwycali. Jednak kwiaty klonów nie są spektakularnie duże, więc rzadko kto takie kwitnienie w ogóle zauważa. A szkoda. Zobaczcie te długie pręciki:

Buk purpurowy Serce Wzgórz Dalkowskich wygrywa konkurs na Europejskie Drzewo Roku 2025

Mamy to. Ponownie drzewo z Polski wygrywa międzynarodowy konkurs na Europejskie Drzewo Roku. Tym razem jest to 300-letni buk pospolity odmiany purpurowej (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’) Serce Wzgórz Dalkowskich (Heart of the Dalkowskie Hills), który rośnie w zabytkowym parku przy XVI wiecznym pałacu w Dalkowie w gminie Gaworzyce w województwie dolnośląskim. 

Przypomnę tylko, że rok temu Europejskim Drzewem Roku 2024 został wybrany ponad 200-letni buk zwyczajny (𝐹𝑎𝑔𝑢𝑠 𝑠𝑦𝑙𝑣𝑎𝑡𝑖𝑐𝑎 'Atropunicea')  Serce Ogrodu rosnący w zabytkowym parku w Arboretum Wojsławice!

Pomarańczowe drewno

Słoneczny weekend bardzo zachęcał do spacerów. Pod laskiem na jednej z działek zauważyłem wycinkę drzew. Takich zdjęć chciałbym robić jak najmniej ale jest jak jest. 

Jedne pieńki były bardzo charakterystyczne. Kolor był pięknie, żywo pomarańczowy. Wiecie jakie drzewo ma taki kolor drewna po ścięciu?

To olcha czarna. Poszukałem w okolicy rosnących drzew olchy - już kończyły kwitnienie. Wiele kotków kwiatowych już leżało po drzewem. Ostatnie jeszcze kołysały się na wietrze. Jak będzie tak ciepło to za chwilę na olchach pokażą się pierwsze listki.

Berberys Juliany o ciemnogranatowych wydłużonych owocach

Do mojej kolekcji roślin zimozielonych dodaję berberys Juliany (Berberis julianae). To najpiękniejszy berberys jaki spotkałem. Nie dość, że to duży zimozielony krzew to pięknie i obficie owocuje na niebiesko. Ten niebieski to nawet granatowy, a owoce są pokryte sinawym, woskowym nalotem. Wyglądają ślicznie. Nie są jednak okrągłe ale wydłużone. Wiszą sobie po kilka sztuk w wiązkach na długich, bordowych ogonkach.Wiszą na gałązkach aż do wiosny. Czekają sobie spokojnie na kolejne kwitnienie. Teoretycznie można je spożywać na surowo ale są bardzo kwaśne.

Berberys ten przez te granatowe owoce może nieco, ale tylko nieco, przypominać mahonię. W końcu obie rośliny należą do tej samej rodziny berbebrysowatych.

Urody temu berberysowi dodają jego liście - są duże, wydłużone, brzegiem zakończone kolcami. Świetnie wspomagają roślinę w obronnych zastosowaniach żywopłotowych. Krzew albowiem dorasta nawet do 1,5 - 2 metrów.

Co istotne berberys Juliany to jeden z najbardziej mrozoodpornych zimozielonych berberysów. Nie ma więc większych obaw, że nie wytrzyma naszych zim i pogubi przemarznięte liście. Tej zimy przy - 15 nic takiego nie miało miejsca.

Roślina pochodzi z Środkowych Chin i została opisana przez austriackiego botanika Schneidera, a nazwa nadana na cześć jego żony Juliany

Europejskie Drzewo Roku 2025 - wystartował Konkurs

Wystartowała 15 edycja Konkursu Europejskie Drzewo Roku. Ideą konkursu jest poszukiwanie drzew z najciekawszymi historiami. Głosować można na stronie https://www.treeoftheyear.org/vote.

Mamy czas do 24 lutego do godz. 16.00. Podczas głosowania wybierać można dwa drzewa spośród finałowej 15. Każdy internauta może zagłosować tylko jeden raz ze swojego osobistego adresu e-mail. Liczy się potwierdzenie głosu. Głosowanie przez cały czas będzie tajne i nie będziemy widzieli, ile dokładnie głosów mają poszczególne drzewa.

W przypadku przeciążenia serwera fałszywymi głosami, Fundacja Partnerstwa Środowiskowego Czech Environmental Partnership, organizator konkursu, zastrzega sobie prawo do wstrzymania głosowania.
 

Buk Serce Wzgórz Dalkowskich

Reprezentantem Polski jest 300-letni buk pospolity odmiany purpurowej (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’) Serce Wzgórz Dalkowskich (Heart of the Dalkowskie Hills) z Dalkowa (woj. dolnośląskie). Rośnie on w zabytkowym parku w Dalkowie. Jego imponujące wymiary to: wysokość – około 30 m, obwód – 4,5 m.

Buk Serce Wzgórz Dalkowskich - Fot. Marcin Kopij

Z jakimi drzewami konkuruje buk Serce Wzgórz Dalkowskich?

W konkursie bierze udział piętnaście drzew z całej Europy, każde z nich posiada niezwykłą historię i ma wielkie znaczenie dla lokalnych społeczności. Polski buk ma następujących konkurentów:

• miłorząb dwuklapowy z ogrodu botanicznego w Lejdzie w Holandii. Został posadzony w 1785 roku, jest drugim najstarszym miłorzębem w Europie.
  


• 700-letni dąb szypułkowy z Lukavic w Czechach, który oparł się licznym próbom jego zniszczenia. Do dziś jest ważnym członkiem lokalnej społeczności.
  


• dąb szypułkowy z Mēri na Łotwie może się pochwalić największą koroną w krajach bałtyckich. Według najnowszych pomiarów z 2024 r. rzut korony wynosi 16,6 m na północ, 17 m na południe, 22,2 m na wschód, 16,8 m na zachód. Średnica korony wynosi 39 m ze wschodu na zachód i 33,6 m ze wschodu na południe. Powierzchnia rzutu korony wynosi 0,1 ha.
  


• sosna pinia z Agengibre w Hiszpanii od czterech stuleci daje cień i schronienie dorywczym pracownikom z okolicznych sadów. Przetrwała niszczycielskie powodzie, duże śnieżyce, a nawet została uderzona piorunem w połowie ubiegłego wieku.
  


• platan klonolistny z Egeru na Węgrzech. Przed bitwą pod Kápolną w 1849 r. w Egerze odbyła się rada wojenna z udziałem Henrika Dembinszkego, Artura Görgeya, György Klapki i Lajosa Kossutha, którzy odpoczywali w cieniu liści platana. Drzewo zostało uznane za chronione w 1978 r., a w 1994 r. cały Érsekkert został ogłoszony lokalnym obszarem chronionym
  


• cis pospolity z Matari na Sardynii we Włoszech. Jest jednym z najbardziej imponujących okazów swojego gatunku. Na pniu i gałęziach zachowały się ryciny, pokazujące wszystkie oznaki upływu czasu i historii, której był świadkiem.
  


• figowiec wielkolistny z ogrodów Quinta das Lágrimas w Coimbrze w Portugalii. Wiecznie zielone drzewo zostało zasadzone w XIX wieku przez arystokratycznego kolekcjonera drzew w wyniku wymiany nasion z Ogrodem Botanicznym w Sydney. Obecnie jest atrakcją tego miejsca kultu dla zakochanych i podziwiane przez tysiące odwiedzających, którzy są zafascynowani rozmiarem i pięknem jego gałęzi, ogromnego pnia i korzeni podporowych.
  


• dąb szypułkowy z Varniškės na Litwie. Symbole siły, miłości i litewskiej tradycji. Pewnego razu litewska rodzina odkryła to wspaniałe drzewo, opuściła miasto i zbudowała w jego pobliżu dom i farmę ziół.Dąb stał się sercem ich życia i najstarszym członkiem rodziny. Pod jego gałęziami celebrowali tradycje i wspominali przodków. Jest strażnikiem przeszłości i przewodnikiem na przyszłość – żywą legendą Litwy. Symbolicznie, ten bohater rozwija się zaledwie 1,5 km od geograficznego środka Europy.
  


• kasztan jadalny z Antwerpii w Belgii. Jego wiek szacuje się na 150-200 lat, stoi w sercu terenu Cetrum Ortopedycznego. Był świadkiem bogatej historii Sint-Job-in-'t-Goor, gdzie Mathilde De Caters założyła klasztor i szkołę dla dziewcząt w 1868 roku. Później, Baron Pierre de Caters, pionierski pilot, założył lotnisko w wiosce. Dziś drzewo pozostaje symbolem troski i historii, które kształtowały wioskę na przestrzeni lat.
  


• 250-letni dąb szypułkowy z Clohars-Carnoët we Francji. Jest uderzającym elementem dzikiego, spokojnego krajobrazu przy wejściu do opactwa Saint-Maurice, w nadmorskim mieście Clohars-Carnoët. Popularny wśród miejscowej ludności i uwielbiany przez turystów, zaprasza do introspekcji. Skarb dla lokalnej przyrody, jest domem dla roślin epifitycznych i przyciąga różne zwierzęta. Ławka z boku została nawet wyrzeźbiona w kształcie wydry, ponieważ to urocze zwierzę jest znanym stałym towarzyszem drzewa.
  


• dąb szypułkowy Skipinnish z Lochaber w Szkocji. 400-letnie drzewo stoi wysoko na przewiewnej polanie pośród ciemnej plantacji świerków w sercu Lochaber w Szkocji. Imponujący wzrostem i historią, jest jednym z największych dębów w regionie i lokalnym skarbem, częściowo nazwanym na cześć słynnego szkockiego zespołu celtyckiego. To niesamowite drzewo jest również istotną częścią ekosystemu i jest domem dla różnych porostów, w tym rzadkiej rudbeki, która rzadko występuje poza zachodnią Szkocją.
  


• dąb ostrolistny z Rab w Chorwacji zwany Drzewem Wolności. Pokolenia mieszkańców Rab dorastały z tym 100-letnim drzewem, gdzie zajmuje ono centralne miejsce w ich osobistych i zbiorowych wspomnieniach. Wiele rodzin zachowało ustne tradycje o przodku, który brał udział w sadzeniu drzewa. Cztery lata temu odbyła się wielka uroczystość upamiętniająca setną rocznicę posadzenia tego dębu ostrolistnego, który wypełnił i ochronił cały plac swoją koroną.
  


• robinia akacjowa z Iwano-Frankowska w Ukrainie. Biała akacja, licząca ponad 140 lat i znana jako „Świadek Siedmiu Pokoleń”, jest rzadkością w swoim gatunku. Drzewo było częścią 6 państw (Austro-Węgier, ZWPR, II Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Niemiec, Ukraińskiej SRR i Ukrainy), pozostając żywym świadkiem historii. Została posadzona na brzegu małego jeziora w prywatnym parku rodziny Romaszki, założonym na terenie Czarnego Lasu. Unikalna struktura korzeni przypomina przeplatanie się losów i epok i stała się ulubionym miejscem odwiedzin siedmiu pokoleń mieszkańców Iwano-Frankowska. 
  


• 150-letnia grusza polna z Bošácy na Słowacji  Bošáca to wyjątkowe miejsce z bogatą tradycją sadowniczą, gdzie masywne sadzonki gruszy są integralną częścią krajobrazu Białych Karpat. Grusza jest ważnym punktem orientacyjnym, ponieważ okolice drzewa są poszukiwanym miejscem ze względu na panujące tam warunki pogodowe dla fanów paralotniarstwa - co roku odbywają się tam zawody w lataniu historycznymi modelami samolotów.

Rok temu w Konkursie na Europejskie Drzewo Roku 2024 zwyciężył buk Serce Ogrodu z Polski. Jak będzie tym razem? Głosujmy na Polskę!

Pneumatofory spotyka się nie tylko w lasach namorzynowych

Namorzyny, lasy namorzynowe, mokradła namorzynowe to wiecznie zielona, ziemno-wodna formacja roślinna wybrzeży morskich w niemal całej strefie międzyzwrotnikowej. Jej zasięg w tej strefie ograniczają zimne prądy morskie omywające zachodnie wybrzeża Ameryki Południowej, Azji i Afryki. Wokół niektórych drzew tam rosnących w beztlenowej glebie można spotkać niezwykłe guzowate struktury korzeniowe. Nazywa się je pneumatoforami - korzeniami oddechowymi. To dzięki nim drzewa otoczone wodą oddychają. Do gatunków tych drzew należą awicennia (Avicennia germinans, Avicennia marina), Rhizophora i cypryśnik błotny (Taxodium distichum).

Jak to się dzieje? Korzenie te wystają nad powierzchnią wody. Na powierzchniach pneumatoforów od zewnętrznej strony znajdują się pory - przetchlinki w korze złożonej z ciasno ułożonych komórek. Cechują się dobrze rozwiniętym miękiszem powietrznym (aerenchymą), którego cechą charakterystyczną jest silny rozwój przestworów komórkowych tworzących ciągły system kanałów powietrznych zapewniających przenoszenie tlenu, potrzebnego do procesów oddychania. Por jest zbyt mały by przepuszczać wodę, ale wystarcza do wymiany gazowej. Gdy korzenie są zalane podczas przypływu z przestworów międzykomórkowych pobierany jest tlen, wydzielany dwutlenek węgla, który łatwo rozpuszcza się w wodzie, tak że w efekcie wewnątrz korzenia powstaje podciśnienie. W efekcie podczas odpływu do wnętrza korzeni wessane zostaje powietrze. Jedno drzewo może mieć setki, a nawet tysiące takich korzeni oddechowych. Bardzo dziwnie to wygląda. Jakby wokół drzewa rosły duże, korzenne grzyby.

W Polsce nie mamy takich lasów namorzynowych, aczkolwiek rosnące u nas cypryśniki błotne na wilgotnych stanowiskach potrafią wytwarzać takie pneumatofory. Najsłynniejszy jest okaz cypryśnika z arboretum w Kórniku. Mnie udało się spotkać pneumatofory u drzewa rosnącego w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu. Tak się te twory prezentowały: