Buk pospolity w listopadzie

Buk pospolity ciekawie przebarwił w październiku liście na rude i brązowo-zielone barwy. Od tego czasu delikatnie przyschły i zmieniły kształt. Poskręcane liście długo jeszcze powiszą na gałązkach. Stanowią teraz dość urocze układy. A buk dzięki temu jest jednym z ostatnich drzew pod którym można się jeszcze skryć przed deszczem.

Topola osika powoli gubi liście

Niektóre drzewa szybko gubią liście (choćby klony). Inne utrzymują brązowe, przysuszone liście aż do przedwiośnia (tak jak platan).

Topola osika gubi natomiast liście bardzo powoli. Część liści już leży pod drzewem, a część jeszcze powiewa na gałązkach. Liście zmieniły kolor na bladozielony, żółtawy i siny. Jak nadejdą mroźne noce to pozostałe liście też opadną.

Śnieguliczka biała

Z pośród krzewów, które nie zgubiły jeszcze owoców można wyróżnić śnieguliczkę. To typowy krzew osiedlowy - bardzo często wykorzystywany do nasadzeń miejskich, a czasami również jako niski żywopłot.

Śnieguliczka to gość z Ameryki Północnej więc jest wytrzymała na mrozy i bardzo dobrze sobie u nas radzi. Znosi suszę i ma niskie wymagania w stosunku do podłoża na którym rośnie. Co ważne jest bardzo odporna na zanieczyszczenia powietrza.

Cechą ozdobną rośliny są jej owoce: małe, śnieżnobiałe kuleczki w postaci gąbczastych jagód. Owoce długo utrzymują się na gałązkach; czasami aż do wiosny. Jednak czym później tym wyglądają coraz gorzej - dostają ciemnych plamek i nieco więdną. Owoce te są trujące. Radzę uważać na dzieciaki, bo śnieguliczkę spotykam przy placach zabaw.

Dereń biały i przetchlinki

Jesień w pełni. Ale są krzewy, które właśnie teraz pokazują swój największy urok. Do tej grupy należy dereń biały. Jego liście opadły i odsłoniły wspaniałe, intensywnie błyszczące, czerwone pędy. Jak widać pokryte są one jasnymi przetchlinkami - są to najczęściej okrągławe a czasami wydłużone wypukłości korowiny. Przetchlinki te gwarantują wymianę gazową między otoczeniem zewnętrznym a wewnętrznym pędu.

Owoce i liście oliwnika wąskolistnego

Ciekawe barwy przybierają owoce oliwnika wąskolistnego. Te na stanowiskach słonecznych są zółte, brązowawe i kremowe a te w cieniu filcowato-srebrzyste. Owoce pozostaną na drzewkach do wiosny. Widocznie nie mają amatora wśród ptaków. Może są zbyt suche?

Oliwnik dość długo nie gubi liści. Pierwszy mróz je delikatnie powykręcał i wspaniale błyszczą teraz spodnią stroną na gałązkach. Spadną do końca roku a niektóre dopiero na przedwiośniu.

Jesienny rzep, a zoochoria

Zastanawialiście się, co się dzieje z rzepem, czyli łopianem jesienną porą? Latem dzieciaki zrywają kwiatostany i wykorzystują je do celów "wojennych" i "zaczepnych". Rzep przyczepia się do bluzek i skarpetek ponieważ zielone łuski okrywy mają na wierzchołku haczyki.

Jesienią te ocalałe, z których powstały owoce (zwane niełupkami) zasychają i albo rozpadną się albo zostaną porwane przez zwierzęta i w ich sierści zostaną przeniesione w nowe miejsca. To służy rozsiewaniu się łopianów. Proces taki nazywa się zoochorią. Znany jest też w przypadku wielu drzew:

• leszczyn i wiewiórek;
• jarzębiny, głogu, tarniny i różnych ptaków; 
• dębów i sójek; 
• orzechów włoskich i wron i gawronów;
• czereśni, wiśni, czeremchy i szpaków oraz drozdów;
• bez czarny i koralowy i różne ptaki;
• buki i kasztanowce i drobne ssaki;
• sosna limba i ptak orzechówka;
• i zapewne wielu innych.

Dąb szypułkowy "Fastigiata"

Dęby szypułkowe to piękne drzewa ale niestety przez swoje olbrzymie rozmiary rzadko są gościem naszych ogródków. Ale nic straconego - są odmiany, które możemy tam posadzić.

Dziś będzie o dębie szypułkowym odmiany kolumnowej, czyli Fastigiata. Rośnie on niczym topola włoska - w formie wąskiej kolumny. Nie bywa olbrzymem. Maksymalna wysokość to 15 metrów a szerokość to 5 metrów. Konary i gałęzie są wyprostowane i rosną niemal równolegle do pnia. Gałęzie często są powyginane. Owocuje dość obficie. Co ciekawe ma gęstsze ulistnienie - pewnie to złudzenie wzrokowe spowodowane gęstszym ułożeniem gałęzi. A liście dużo dłużej pozostają na drzewie.

W sumie dąb ten ślicznie prezentuje się jako soliter.

Bluszcz pospolity

Przyroda jest śliczna. Weźmy taki bluszcz pospolity. Jak spotkamy żywopłot z owocującym bluszczem pospolitym to okaże się, że nie jest wcale taki pospolity. Jest wręcz wyjątkowy, jak z innej planety. Baldachowate owocostany składają się z kilkunastu kulistych pestkowców wielkości do 1 cm każdy. Jak dojrzeją przybierają niebieskoczarną barwę. Często w tym samym czasie owoce są w różnych fazach rozwoju. Niestety są trujące. W ogóle wszystkie części rośliny są trujące. Nie radzę jej dotykać. Kontakt skóry z sokiem bluszczu może wywołać różne dermatozy, zaczerwienienia skóry z uczuciem świądu i wysypką. W sumie jakby nie patrzeć jest to zaleta żywopłotowego zastosowania.

A teraz ciekawostka. Mimo tych różnych posiadanych trucizn bluszcz to roślina lecznicza. Pewnie nie raz korzystaliście z syropu bluszczowego na kaszel. Surowcem leczniczym jest liść bluszczu. Stosuje się go jako środek wykrztuśny przy nieżytach górnych dróg oddechowych oraz przy zapaleniach oskrzeli.

Kłokoczka japońska, kaukaska, południowa?

Spacerując w te wakacje po parkach w Kołobrzegu spotkałem dziwne drzewko. Przypominało kłokoczkę ale jednak różniło się od znanej u nas kłokoczki południowej. Liście miała 5-listkowe z drobnymi ząbkami, a owoce 3 komorowe, zakończone spiczastym wywijasem.

Na jesieni w Rogowie spotkałem kłokoczkę japońską. Niestety to też nie była kłokoczka z Kołobrzegu. Owoce podobne, ale liście były 3-listkowe.

Znane są jeszcze kłokoczki kaukaskie i trójlistkowe. Ta druga odpada. Kaukaskiej nigdy nie spotkałem ale ze zdjęć w necie wygląda nawet podobnie.

Może Wam się uda rozszyfrować co to za kłokoczka? A może to jakaś wywijana odmiana naszej kłokoczki południowej?

Po 9 latach udało mi się rozwiązać zagadkę. Spotkałem kłokoczkę kaukaską w 2021 roku w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi i tak jak sądziłem, to jest to drzewko.

Jesień u judaszowca

Judaszowiec jesienią ma podobne liście do surmii, paulowni, lipy amerykańskiej czy topoli wielkolistnej. Oczywiście ułożenie liści i ich indywidualne cechy pozwalają rozróżnić te drzewa. W ogóle muszę napisać o tych wielkoliściastych następnym razem :-).

Liście judaszowca ładnie się przebarwiają na żółto. Szkoda, że jest tak rzadko sadzony u nas. Niestety jest mu za zimno. Czasami z powodu dużych mrozów nawet duże drzewa potrafią przemarznąć. Oto judaszowiec południowy:





W Polsce spotkać można jeszcze judaszowca kanadyjskiego, który jest podobno bardziej mrozoodporny.

Cyprysik nutkajski

Znamy cztery cyprysiki - Lawsona (najbardziej znany u nas), groszkowy, japoński i nutkajski. Chociaż początkowo cyprysika nutkajskiego naukowcy zaczęli klasyfikować jako cyprysa. W roku 1841 przeniesiono go jednak do rodzaju cyprysik. I proszę bardzo - skoro takie problemy mają eksperci, to jak trudno nam jest identyfikować te drzewa.

Cyprysik nutkajski to duże, piękne, wiecznie zielone drzewo rosnące nawet do 35 metrów wysokości. Pochodzi z Ameryki Północnej. Nasze mrozy mu nie szkodzą. Idealnie nadaje się jako soliter do parków i dużych ogrodów.

Jesion wyniosły - odmiana jednolistna

Jesion kojarzy nam się z drzewem o złożonych liściach, składających się z kilku listków po jednym i drugim boku oraz jednego listka po środku na szczycie. Ale przyroda potrafi robić niespodzianki. Istnieje jednolistkowa odmiana jesionu wyniosłego. A co ciekawe liście tej odmiany w ogóle nie przypominają pojedynczych listków jesionu wyniosłego. Dodatkowo część z nich posiada ostre zakończenie, a pozostała część nie. Nie jest łatwo rozpoznać drzewo tego jesionu, jeśli nie wszedł jeszcze w stan owocowania. Owoce jednoznacznie wskazują, że mamy do czynienia z jesionem.

Odmiana ta zaczyna być coraz częściej wykorzystywana do sadzeń miejskich. Drzewa te nie są tak potężne jak klasyczne jesiony wyniosłe.

Dąb dachówkowaty

Dąb dachówkowaty to prawdziwy rarytas w naszych parkach. Ze względu na wygląd liści nazywany jest laurem północy. Liście ma zupełnie nie dębowe - intensywnie zielone, całobrzegie, lancetowate, błyszczące, duże do 15 cm długości, pod spodem delikatnie omszone. Jego małe żołędzie niestety w Polsce raczej nie dojrzewają.

Dąb ten pochodzi z USA ale u nas bardzo dobrze sobie radzi. Widziałem drzewa ok. 20 metrowe! Późną jesienią na słonecznych stanowiskach ślicznie przebarwia się na odcienie żółci, brązu i pomarańczy. Jego liście, podobnie jak u wszystkich dębów, długo utrzymują się na drzewie.