Jesienne owoce ośnieży drzewiastej

Kilka razy już opisywałem i publikowałem zdjęcia konwaliowych kwiatów ośnieży drzewiastej. Naprawdę ślicznych i urokliwych. Jeśli jesteście ciekawi, jakie takie kwiaty zawiązują owoce to proszę bardzo. Udało mi się utrwalić je wiszące w rządku na gałązce. Takim samym, jak zakwitły późną wiosną. 

Owoce ośnieży drzewiastej to czteroskrzydłowe pestkowce. Są one największe ze wszystkich owoców różnych ośnieży i są falisto powyginane. Osiągają nawet 5 cm długości. Początkowo zielone, później brunatnieją i brązowieją. Wiszą na ośnieżach nawet 2 - 3 lata.

Macie ośnieże w swoich parkach?

Zielone ściany na budynkach potrafią zmniejszyć straty ciepła o ponad 30%

Mam wrażenie, że ściany budynków porośnięte zielenią nie mają u nas dobrego PR. A to słyszę głosy, że powodują wilgoć. A to, że lęgnie się tam robactwo i ptactwo. A to, że osłabiają konstrukcję i mogą powodować odrywanie się styropianowego ocieplenia. Wiele z tego to mity, które nie mają naukowego potwierdzenia. Co więcej, jest zupełnie odwrotnie. Ostatnie badania wykazują, że „zielone ściany” zatrzymują prawie jedną trzecią ciepła. Straty ciepła zmniejszyły się o 31,4%. Zielone ściany zmniejszają też wahania temperatury w części budynku z taką żywą ścianą.

Zielone ściany - badanie

Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Plymouth (Wielka Brytania) skupiło się na Sustainability Hub – budynku sprzed lat 70. na kampusie uniwersyteckim. Badanie to porównało skuteczność zatrzymywania ciepła przez dwie sekcje jego ścian. Jedna z tych sekcji została wyposażona w zewnętrzną, żywą, zieloną fasadę składającą się z elastycznego systemu arkuszy z tkaniny filcowej z kieszeniami pozwalającymi na wypełnienia glebą i nasadzenia roślinne.

Po pięciu tygodniach pomiarów naukowcy odkryli, że ilość ciepła traconego przez ścianę doposażoną w żywą fasadę była o 31,4% niższa niż w przypadku oryginalnej, ceglanej konstrukcji. Odkryli również, że temperatury w ciągu dnia w nowo pokrytym zielenią odcinku pozostały bardziej stabilne niż w obszarze z odsłoniętym murem, co oznacza, że do jego ponownego ogrzania potrzeba było dużo mniej energii.

Las pod koniec listopada

Delikatnie sypnęło pierwszym śniegiem. Nie utrzymał się on jednak za długo. Mimo to postanowiłem wybrać się do lasu. Warto było. Chociaż widoki nie tak śliczne, jak będzie biało, ale dla miłośnika przyrody każda pora jest dobra, aby pospacerować wśród drzew, czy po leśnych ścieżkach. Te grzybowe aromaty, olejki eteryczne drzew iglastych, świeże i czyste powietrze... 

Co tu więcej pisać, zapraszam na fotorelację z lasu:

Brzoza brodawkowata 'Youngii'

Końcówka listopada to ostatnie chwile, aby podziwiać ulistnioną brzozę płaczącą, czyli odmianę 'Youngii' brzozy brodawkowatej. To bardzo wolno rosnące drzewo o szerokiej, parasolowatej, zwisającej koronie. Wysokość w zależności od miejsca szczepienia, to góra 5 metrów. Odmiana idealna do małego ogrodu, jeśli chcemy posiadać w nim naszą brzozę o białej korowinie. Co ciekawe, ona nie rośnie do góry, tylko do gruntu. Warto przycinać równo jej gałęzie od dołu, aby parasol miał reprezentatywny wygląd. No chyba, że chcemy uzyskać formę igloo :-)

Miło tak posiedzieć pod takim gęstym parasolem. Ostatnie liście jeszcze powiewają na gałązkach. Za chwilę parasole opustoszeją zupełnie. Widoczne staną się za to kolankowe zgięcia grubych gałęzi. Idzie zima.

Nietuzinkowe przebarwienia morwy

Zauważyłem, że morwy, które rosną na mniej słonecznych stanowiskach, tylko delikatnie się przebarwiają. Zupełnie inaczej, niż te złoto-żółte na pełnym słońcu. Te z cienistych miejsc są zielono-żółte, czasami przybrudzone brązowawym nalotem. Często żółty kolor nie może przezwyciężyć zielonej, letniej barwy. I co ciekawe, takie morwy dłużej utrzymują liście na gałązkach. 

Porównajcie z żółtymi tonami morwy, którą kiedyś zaprezentowałem na blogu. To całkiem inne kolory.

Stary platan klonolistny z Brzegu Dolnego

Krótka wycieczka do Brzegu Dolnego pod Wrocławiem zaowocowała spotkaniem olbrzymiego platana klonolistnego. Oficjalne pomiary tego drzewa z 2013 roku, to obwód 835 cm i wysokość drzewa 25 metrów. Natomiast nieoficjalne pomiary z lata 2021 roku, jednego z miłośników przyrody, podają już 841 cm obwodu. Sądzę, że to czwarty, co do wielkości platan w Polsce. 

Największe platany w Polsce:

• Największy rośnie w Chojnie (woj. zachodniopomorskie) i ma 1056 cm obwodu (2014). 
• Drugi to platan z Dobrzycy (woj. wielkopolskie) i ma 1042 cm (2011). 
• Trzecim jest platan z Głogowca (woj. łódzkie) o obwodzie 1022 cm (2010), ale składa się on z 5 zrośniętych nasadami pni. 
• Czwarty jest platan z Budzicza (woj. dolnośląskie) o obwodzie 897 cm (2013) i 926 cm (2021).

Platan z Brzegu Dolnego

Zatem rozpatrując tylko platany jednopniowe, to ten z Brzegu Dolnego jest czwarty, co do wielkości obwodu. Naprawdę robi ogromne wrażenie. Niestety od wewnątrz widać już znaczne spróchnienia. Ogólnie jednak drzewo jest w dobrej kondycji i w sezonie pięknie się zazieleniło. Korona jest ładnie rozwinięta i zagęstniona.

Platan rośnie przy budynku pałacu w którym działa Dolnobrzeski Ośrodek Kultury oraz Urząd Miasta i Gminy. To dodatkowo dodaje uroku temu miejscu. Obserwujący ma też dobry punkt odniesienia, który podkreśla majestatyczny rozmiar drzewa. 

Uchwałą Rady Miejskiej w Brzegu Dolnym z dnia 26 września 2013 r. platan ten został ustanowiony pomnikiem przyrody. Niestety do dziś nie została zamieszczona na nim zielona tabliczka, że mamy do czynienia z drzewem pomnikowym. To błąd. 

Niestety nie znalazłem żadnych informacji o tym platanie w książce "Drzewa Polski - najgrubsze, najstarsze, najsłynniejsze", wydawnictwa PWN. A są tam opisane dużo mniejsze platany.

Raport Allegro „Polskich domów i ogrodów portret własny”

Zawsze mnie zastanawiało, gdzie Polacy kupują rośliny do swoich ogrodów? Czy są to sklepy ogrodnicze, szkółki roślin, ryneczki i bazary czy sklepy online? A może handlujemy w marketplace'ach? Ja, nie ukrywam, wybieram kupno roślin przy arboretach, specjalistyczne szkółki i sprawdzone sklepy online, które oferują rzadkości do ogrodów. 

Natknąłem się dziś na ciekawy Raport Allegro, który podsumowuje pierwsze 10 miesięcy roku 2021 w kategorii „dom i ogród”. Odnotowała ona ponad 1 miliard wizyt w 10 miesięcy 2021 roku, a statystycznie każdy Polak kupił 7 rzeczy z tego segmentu na Allegro. Bardzo wzrosło zainteresowanie roślinami na Allegro. W 9 miesięcy tego roku sprzedano tam ponad 13 milionów produktów z kategorii rośliny. Czyli z grubsza, średnio licząc, że z Allegro korzysta połowa Polaków, to na każdych 10 z nas, 7 osób dokonało zakupu pięknej roślinki na Allegro. Nieźle. W kategorii ogrodowej do września odnotowanych zostało na Allegro 286 mln wizyt z czego najwięcej wizyt odbyło się w mocno rosnącej kategorii roślin - 61 mln wizyt.

Przęśl amerykańska

Dość ciekawą rośliną w ogrodzie może być przęśl amerykańska (Ephedra americana). To gość z Ameryki Południowej, a dokładnie z Ekwadoru, Argentyny i Chile. Zamieszkuje góry Andy i stamtąd pochodzi. To dość dziwny, acz urokliwy krzew, który rośnie do 2,5 metra wysokości. Teoretycznie jest zimozielony, u nas jednak przebarwia się i gubi liście. Tam kwitnie od czerwca do lipca, w Polsce pod koniec lata i jesienią we wrześniu. I to właśnie kwiaty - małe, fioletowawe, motylkowate, podobne nieco do ciemnoróżowych robiniiowych - stanowią o wysokich wartościach ozdobnych przęśli. Są naprawdę urzekające.

Gatunek ten jest dwupienny (poszczególne kwiaty są męskie lub żeńskie, ale na jednej roślinie można znaleźć tylko jedną płeć przęśli). Jeśli chcemy aby przęśl zaowocowała, to musimy posadzić obok siebie zarówno roślinę męską, jak i żeńską. 

Przęśl amerykańska preferuje stanowiska słoneczne - źle rośnie i słabo kwitnie w cieniu. Dość dobrze znosi okresy bez deszczu. Rarytas dla naszych kolekcjonerów roślin ogrodowych.

Eukomia wiązowata - rzadkości dendrologiczne cz.16

Eukomia wiązowata (Eucomia ulmoides) to kolejna rzadkość, o której dziś chciałem napisać. Gdybym nie spotkał jej w Ogrodzie Japońskim we Wrocławiu to bym napisał, że spotkać ją można tylko w arboretach. Niemniej naprawdę jest rzadkim gościem w naszych parkach czy ogrodach. Samo to, że w wyszukiwarce Google znajdziemy mniej niż 1000 publikacji na jej temat świadczy o dużej unikalności tego drzewa.

Eukomia wiązowata pochodzi z Chin i południa azjatyckiej Rosji. Tam od setek lat jest cenionym środkiem leczniczym. Stosowana jest jako środek wzmacniający, moczopędny, obniżający ciśnienie krwi, przy chorobach wątroby, stanach zapalnych stawów oraz jako afrodyzjak. Substancją czynną jest aukubina zawarta głównie w korowinie drzewa. W czasach prehistorycznych występowała też na terenie Europy. 

Nie jest to wielce urokliwe drzewo. Kwiaty niepozorne, drobne - nie rzucają się w oczy. Owocuje u nas rzadko. Owocem jest silnie wydłużony i spłaszczony oskrzydlony orzeszek. Również niezbyt urodziwy, podobny trochę do dużych, pojedynczych owoców jesionu i ośnieży. 

Najładniejsze w sumie są u eukomii liście. Są intensywnie zielone, dość duże, delikatnie błyszczące, nieco wydłużone i ostro zakończone. Przypominają mi nieco liście wiązowca zachodniego. Jej korowina u starszych drzew też jest nieco podobna do korowiny wiązowca. Jesienią liście delikatnie bledną i żółkną. Jednak bez efektu wow.

Ciekaw jestem, czy ktoś spotkał w odwiedzanych parkach? Dajcie znać proszę. Poluję na zdjęcia jej kwiatów. Bardzo ciekawe drzewo dla hobbystów ogrodników.

Topiary - rzeźby z drzew i krzewów

Dzisiejszy wpis został zainspirowany jednym z ostatnich odcinków Milionerów, który oglądałem. Tam na pytaniu za 250 tysięcy PLN, co to są topiary, uczestniczka odpadła, mając do wyboru takie 4 odpowiedzi:

    A: bywalczynie salonów
    B: miejsce akcji "Konopielki"
    C: rodzaj bagna
    D: żywe rzeźby z krzewów

Pani postawiła na "Konopielkę" i zakończyła grę z gwarantowaną sumą 40 tysięcy PLN. Nie była to właściwa odpowiedź.

Co to są topiary?

Topiary to długotrwale formowane, poprzez strzyżenie i wyginanie, rzeźby z krzewów i drzew w postaci brył geometrycznych, ciekawych kształtów, budowli, zwierzaków, znanych postaci czy innych stworów. Nazwa pochodzi ze zlepku słów ars topiaria - sztuka kształtowania roślin. Są częstym elementów parków i ogrodów przypałacowych, ogrodów hobbystycznych, a czasami zieleni miejskiej. Wymagają mnóstwa pracy i nakładów. Liczy się też dobór właściwych gatunków i odmian roślin.

Z jakich drzew i krzewów warto tworzyć topiary?

Do wykonania topiar najlepiej nadają się zimozielone gatunki drzew i krzewów. Można o nich więcej poczytać w moim poprzednim wpisie. Tu tylko wspomnę, że najczęściej do takiego formowania i strzyżenia wykorzystuje się:

• bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens)
• choinę kanadyjską (Tsuga canadensis)
  
• cis pospolity (Taxus baccata)
• cyprysiki w odmianach (Chamaecyparis)
  
• jałowiec pospolity (Juniperus communis)
  
• ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)
  
• ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium) 
• świerki w odmianach (Picea)
  
• żywotnik zachodni (Thuja occidentalis)

Dużo rzadziej spotyka się topiary z roślin niezimozielonych: grabu pospolitego (Carpinus betulus), buka zwyczajnego (Fagus sylvatica), czy różnych gatunków i odmian klonu (Acer), wierzby (Salix) oraz berberysu (Berberis), a nawet irgi (Cotoneaster). Hobbyści eksperymentują robiąc rzeźby roślinne z wielu innych gatunków.