Nalewki

Rzadkości dendrologiczne

sobota, 24 sierpnia 2024

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Piękna pogoda zachęca do wypadów w zielone miejsca. Tym razem wybór padł na Kraków. Odwiedziłem Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Statystycznie rzecz ujmując to mój 6 odwiedzony ogród botaniczny, a wliczając w statystykę typowe arboreta to 15 takie miejsce w Polsce. Lubię te przyrodnicze wypady. Każdy ogród leży w trochę innej mikrostrefie klimatycznej, każdy zarządca takiego miejsca ma swój pomysł na pozyskiwane i uprawiane gatunki. Za każdym razem spotykam i fotografuję inne taksony i odmiany drzew, które uzupełniają prowadzony przeze mnie Atlas Drzew. Wycieczki są też inspiracją do nowych wpisów tu na blogu i pełnią rolę edukacyjną. Tylko spotykając i obserwując drzewo na żywo jestem w stanie dobrze go opisać i nauczyć się go identyfikować.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie założony został w 1783 roku. Jest  najstarszym z istniejącym w Polsce ogrodów botanicznych. Od ponad dwustu lat odgrywa dużą rolę w rozwoju nauki, edukacji i kultury, jako miejsce badań, obserwacji i inspiracji kompozycji ogrodowych. Leży w samym centrum Krakowa, 12 minut spacerkiem od dworca PKP Kraków Główny.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Ekspozycja przed wejściem do Arboretum

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Mapa ogrodu botanicznego

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Szklarnia

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Drogowskazy

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Pomnik Władysława Szafera

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Fontanna

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Pomnik Mariana Raciborskiego

Wybrany na ogród botaniczny teren o powierzchni około 2,5 ha był starym pałacowym parkiem usytuowanym w rekreacyjnej dzielnicy miasta - Wesołej. Park urządzono na wzór parków francuskich. Mimo późniejszych delikatnych zmian do dnia dzisiejszego zachował ten styl, jako jedyny w Krakowie. W latach 1786-1787 wybudowano pierwsze dwie szklarnie. Kolekcje roślin pod koniec XVIII wieku liczyły już około 3 000 taksonów. 

Po trzecim rozbiorze ogród znalazł się pod zarządem władz austriackich. W latach 1819-1825 powiększono obszar ogrodu do około 3,6 hektara. Nowy teren urządzono, jako park krajobrazowy typu angielskiego. Założenia kompozycyjne tego parku przetrwały do dnia dzisiejszego. Jest to obszar zwany Arboretum - rozciąga się za stawem w kierunku południowym. Z tamtego okresu pochodzi również brama wjazdowa zdobiona emblematami Uniwersytetu i Wolnego Miasta Krakowa. 

Największy rozkwit kolekcji roślin nastąpił w latach 50 i 60 XIX wieku. Dyrektorem był wówczas Ignacy Rafał Czerwiakowski, głównym ogrodnikiem wybitny podróżnik i kolekcjoner roślin Józef Warszewicz. On to z wypraw do Ameryki Południowej i Środkowej przywiózł kilka tysięcy egzotycznych roślin wzbogacając nimi ogród botaniczny

W 1913 roku jeden z najwybitniejszych polskich botaników Marian Raciborski w czasie swojej działalności w ogrodzie botanicznym przyczynił się do jego odnowy. Utworzył także Instytut Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego Od 1918 roku kierownictwo ogrodu objął uczeń Raciborskiego - uczony Władysław Szafer. Funkcję tą sprawował aż do 1961 roku. Był inicjatorem wielu inwestycji. Parokrotnie powiększył teren ogrodu, wybudował nowoczesne szklarnie i założył szereg kolekcji, które nadały ogrodowi dzisiejszy kształt.

W 1976 roku ogród został wpisany do rejestru zabytków, jako cenny obiekt prezentujący walory sztuki ogrodniczej i historii polskiej botaniki. Obecnie ogród zajmuje 9,6 ha.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ogród botaniczny podzielony jest na 9 działów:

  • dział systematyczny 
  • dział genetyki roślin 
  • dział ekologii kwiatów i morfologiczno-biologiczny
  • dział roślin leczniczych 
  • arboretum dział roślin wodnych i błotnych
  • dział roślin skalnych i górskich 
  • dział roślin ozdobnych 
  • kolekcja roślin uprawianych w szklarniach 

Najstarszym drzewem w arboretum jest dąb szypułkowy, tak zwany dąb Jagielloński, niegdyś uznawany za okaz 500-letni. Ostatnie badania jednak wykazują, że ma ok 260 lat. Obwód to ponad 6 metrów.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Dąb Jagielloński

Ogród jest bardzo ładnie utrzymany. Widać ogrodników dbających o rośliny. Rośliny są podlewane. W ogrodzie są i duże, wiekowe drzewa, jak i młode nasadzenia. Co najważniejsze, jako miejsce edukacji, niemal każda roślina jest podpisana, etykiety są widoczne. 

Polecam to miejsce. Ogród nie jest duży - 2 godzinki wystarczą na podziwianie. Przy okazji pozdrawiam Pana Ogrodnika z Australii, bardzo miło było poznać i zadać kilka pytań. Dziękuję za odpowiedzi.

Pokażę teraz kilkanaście spotkanych tam gatunków drzew. Wiele z nich to prawdziwe perełki i rzadkości dendrologiczne. Wkrótce więcej zdjęć tych taksonów i ich opisy ukażą się na moim blogu.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Kuningamia chińska i kryptomeria japońska w odmianie 'Cristata'

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Judaszowiec Griffitha

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Wolemia szlachetna

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Erytryna grzebieniasta

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Rzewnia sina

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Żółtodrzew amerykański

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Aralia wyniosła

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Lukrecja gładka

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Irga Warda

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Dąb dwubarwny

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Lipa Moltkego

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Leszczyna pośrednia

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Mamutowiec olbrzymi

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Brzoza niska

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Jesion szerokolistny

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Jarząb Mougeota

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Suchodrzew mandżurski

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Kasztanowiec chiński

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Kolcosił bezszypułkowy

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Głogownik Davida

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Brzoza wiśniowa

1 komentarz:

  1. Fajnie miejsce i jak zwykle ciekawa fotorelacja. Najważniejsze że jest w nie kilka nie znanych mi wcześniej roślin. Dzięki!

    OdpowiedzUsuń