Wystarczyło kilka bardzo ciepłych dni i wierzby już wypuściły kotki. Oczywiście najszybciej popularna u nas wierzba iwa. Jak dalej będzie tak ciepło to szybko rozpocznie się kwitnienie. A mamy przecież jeszcze luty.
A kotki ma nie tylko wierzba. Wierzba należy do rodziny wierzbowatych. Do tej samej rodziny należy topola. I ona też już u niektórych gatunków wypuściła kotki. Najszybciej i najładniejsze są u topoli osiki. Od razu widać, że to ta sama rodzina :-)
Są drzewa, które gubią liście, ale część z nich pozostaje na gałązkach aż do wiosny. Całą zimę, mimo chłodów, zimnych wiatrów i mrozów pozostają na drzewach. Poskręcane, wysuszone, czasami przygniłe, brązowawe nie odrywają się od gałązek. Szczególnie te z niższych piętr drzew. Znacie te gatunki?
W Polsce można spotkać zimą liście na dębie szypułkowym, buku zwyczajnym i grabie pospolitym. Na nich najczęściej i to oblepione całe drzewa. Czasami trafiają się liście na innych dębach - czerwonym i burgundzkim, ale nie w takiej ilości, bardzo sporadycznie. Wiedzieliście?
Jeśli macie w ogrodzie oczary - japońskiego i omszonego to one też utrzymują liście do zimy i dłużej. Ciekawie to wygląda na przedwiośniu w momencie kwitnienia tych oczarów. Oryginalne kwiaty pięknie prezentują się na tle przyschniętych liści.
Do rzadkości u nas należy parocja perska, jednak coraz częściej ją widuję w parkach czy w nowych nasadzeniach zieleni miejskiej. Ona też nie gubi liści na zimę tylko dopiero wiosną. Wiszą sobie brązowawe na gałązkach po ślicznych, jesiennych przebarwieniach.
Olcha czarna już przygotowuje się do kwitnienia i pylenia. Najłatwiej ją spotkać na wilgotnych i podmokłych terenach oraz wzdłuż rzek. Ciemno-ceglaste kwiatostany długości 6-8 cm zwisają obok zeszłorocznych, czarnych owocostanów w postaci szyszeczek. Nie da się ich nie zauważyć. Kwiatostany olchy czarnej z dnia na dzień, przy coraz cieplejszych dniach i większym świetle słonecznym, grubieją i pęcznieją.
Przy ulicy Zamenhofa w Warszawie w okolicach POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich rośnie kilka pięknych, dostojnych cyprysików nutkajskich. Nie da się obok nich przejść i nie dostrzec ich urody. Z tego, co się dowiedziałem drzewa mają ok. 35 lat. Jest to prawdopodobnie odmiana Pendula, czyli zwisająca z luźniejszym pokrojem i zwisającymi gałązkami. Ale nie mam pewności. Seneta w książce "Drzewa i krzewy iglaste" wspomina o roku 1974, kiedy to Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Ogrodniczych w Warszawie pozyskało dużą liczbę młodych okazów cyprysika nutkajskiego z USA od Kordusa. Może te z Zamenhofa pochodzą z tej dostawy i nie są Pendula? Ale wtedy miałyby ponad 45 lat.
Cyprysik nutkajski ma największe szyszki ze wszystkich cyprysików. Cechą charakterystyczną są rogowate wyrostki na każdej z tarczek szyszki. Łuski też większe i grubsze od innych cyprysików. To jedno z piękniejszych drzew łuskowatych w kategorii pokroju. Ze względu na osiągane rozmiary (do 20 metrów wysokości i kilka metrów szerokości) nadaje się tylko do dużych ogrodów.
Warto tu wspomnieć, że od niedawna, tak naprawdę nie jest on cyprysikiem, a przyporządkowano go do cyprysów. To cyprys nutkajski. Badania i konflikty dendrologów, jak widać ciągle trwają.
Napisałem kiedyś o tym, jak określić wiek drzewa i jak długo żyją drzewa w Polsce. Były to wpisy, które wzbudziły wiele kontrowersji. Nie wszyscy się zgadzali z zwartymi tam informacjami. Oczywiście statystyka statystyką, teoria sobie, a praktyka sobie. Nie wszyscy ufamy takim danym. Nie zawsze drzewa zastają idealne warunki środowiskowe do życia i nie są w stanie dożyć do tych maksymalnych wartości. Ba - zazwyczaj tak właśnie jest. Dochodzą szkodniki, niekorzystne warunki atmosferyczne, zmiany klimatu, konflikty zbrojne, wojny, niekorzystna działalność człowieka... Tylko nielicznym drzewom udaje się w ogóle dożyć starości, co dopiero do pełnej mocy możliwości.
Tym razem chciałem napisać o rzeczywistych przypadkach najstarszych, odnotowanych, potwierdzonych drzew w Polce i na świecie. Oczywiście znów można mieć wątpliwości, czy badania przeprowadzono dokładnie i jaki jest błąd. Ja postanowiłem im zawierzyć. Dzięki temu zobaczymy, czy poprzednie wpisy miały podstawy naukowe. Zobaczymy, ilu lat dożywają najstarsze drzewa. I zobaczymy, że nie zawsze najgrubsze oznacza najstarsze.
Sprawdziłem dziś, jak zniosła ostatnie mrozy paulownia puszysta. Temperatura spadała u nas do ok. -18°C, a paulownia nie jest do końca mrozoodporna. Uważa się, że należy do stref mrozoodporności 5B - 9B. Silne mrozy mogą uszkadzać pąki kwiatowe, kwiaty i pędy. Jednak te mrozy, które były już tej zimy, to dla niej nie minimum wytrzymałości - powinna wytrzymać do -26°C. Zarówno w teorii, jak i w praktyce, co widać na zdjęciach, nie doznała żadnych uszkodzeń. Drzewo na zdjęciach jest wiekowe i dobrze zniosło mrozy. Ciekawe, jak z młodymi sadzonkami?
Generalnie bez obaw, jeśli się boicie, że paulownia nie wytrzyma naszej zimy. Ta ma zdrowe pąki kwiatowe (które wytworzyła już jesienią) i powinna zachwycić swoimi kwiatami tej wiosny. A młode drzewka warto okryć przed nadejściem srogich mrozów. Zresztą młode drzewka nie kwitną od razu. Na kwiaty trzeba trochę poczekać.Więc ich pąki kwiatowe nie przemarzną.
W internecie znajdziecie informacje, że paulownia przemarza już przy -15°C. Moje obserwacje tego nie potwierdzają. A już na pewno nie tyczą się dojrzałych drzew. Zaawansowane prace badawcze przesuwają granicę jej mrozoodporności na -20°C - -25°C. Jak to wygląda u Was?
Fantastyczny film od BBC obrazuje, jak drzewa się ze sobą komunikują i sobie pomagają. Świat drzew to nie świat indywidualności. Na zewnątrz tego nie widać ale pod ziemią trwa handel, wymiana doświadczeń, pielęgnowanie wiekowych sąsiadów, troska o najmłodszych, a nawet prowadzenie wojen. Wszystko dzięki sieci grzybów (sieci mikoryzowe) rosnących wokół i wewnątrz korzeni. Grzyby dostarczają drzewom składniki odżywcze a w zamian dostają cukier. Drzewa podłączając się do sieci grzybów są w stanie udostępniać sobie nawzajem potrzebne zasoby. Ten system to Wood Wide Web.
Coraz częściej widuję w ogródkach zimozielony krzew, czasem drzewko, laurowiśni wschodniej. Jest to roślina liściasta niezupełnie mrozoodporna. Odwiedziłem ją w znanych mi w okolicy lokalizacjach w ostatni weekend. Byłem ciekaw, jak przetrzymała ostatnie duże mrozy. Minusy dochodziły przecież do 18. kreski.
Część osób przed atakiem zimna przykryła swoje laurowiśnie różnymi rodzajami osłon. Tak zalecają specjaliści ogrodnictwa w przypadku tej rośliny. Ale zlokalizowałem też jeden, kilkuletni krzew ok. 1,5 metrowej wysokości zupełnie odsłonięty. Z pobieżnych obserwacji wynika, że nic się roślinie nie stało. Mróz nie dokonał uszkodzeń. Oczywiście na ostateczne wnioski trzeba jeszcze poczekać do wiosny. W każdym razie wydaje się, że dorosła laurowiśnia wschodnia, której mrozoodporność określa się na strefę 6B, co oznacza, że powinna znieść mrozy do -20,6°C, nie wymaga zbytniego okrywania. Dopiero prognozowane spadki temperatur poniżej takiego mrozu powinny skłonić nas do jej osłony. Oczywiście nie traktujcie tego jak wyrocznię. Odwiedzę ją na wiosnę i zobaczymy w praktyce, jak brak przykrycia wpłynął na jej rozwój. W każdym razie wydaje się, że bardziej niż nasze mrozy są w stanie jej zaszkodzić braki wody - należy ją podlewać w suche, bezśnieżne, zimowe dni.
Co oznacza strefa 6B?
Wedle ostatnich map stref mrozoodporności w Polsce zona dużego zimna przesunęła się z linii Wisły i obecnie występuje punktowo tylko w kilku rejonach kraju. Obszar w którym można uprawiać laurowiśnię mocno się rozszerzył. To już nie tylko zachód i centrum ale i większość wschodnich województw. Tak mówi teoria.
Macie własne doświadczenia z okrywaniem laurowiśni? Jak to wygląda? Jak wytrzymuje mrozy w waszych regionach?