Drzewa i krzewy liściaste zimozielone

Do ogrodu warto tak dobierać rośliny, aby zachwycały przez cały rok. Zaczynając od kwitnienia wiosną i latem, pięknego owocowania o przedziwnych kształtach, kolorowych przebarwień liści jesienią, dekoracyjnych korowin po opadnięciu liści czy niegubienia liści w ogóle. Tymi ostatnimi - zimozielonymi drzewami i krzewami zajmę się w tym wpisie. Chodzi o liściaste zimozielone, nie chodzi o iglaki niegubiące igieł. To zupełnie inna grupa.

Drzewa i krzewy liściaste zimozielone

W szkółkach są dostępne przeróżne rośliny zimozielone ze względu na rozmiar (od małych krzewów po kilkumetrowe drzewa), pokrój (kula, stożek, kolumna), wielkość i kształt liści, zastosowania (soliter, na żywopłot, na skalniak, jako osłona innych, mniej odpornych na mróz roślin, płożące pod drzewa, ochronne z kolcami, pnącze...).

Bukszpan

Jaki mamy wybór roślin liściastych zimozielonych?

Niegdyś takim częstym, zimozielonym bywalcem w ogrodach był bukszpan zwyczajny (Buxus sempervirens). Jednak ze względu na ataki szkodników i trudności z uprawą, coraz częściej zastępują go inne gatunki. Chyba najpopularniejszym jest trzmielina Fortune'a (Euonymus fortunei). To krzew o wielorakich zastosowaniach. Potrafi się wspinać i płożyć, a nierzadko bywa do zdobycia jako drzewko szczepione na pniu. A do tego urokliwie owocuje. 

W parkach i na skwerach najłatwiej spotkać dość wysokiego ognika szkarłatnego (Pyracantha coccinea) i niską mahonię pospolitą (Mahonia aquifolium), czy rzadko spotykaną u nas mahonię Beal'a (Mahonia bealei) z dalekich Chin. Szczególnie urodziwy jest owocujący na pomarańczowo lub żółto (w zależności od odmiany) ognik. Często na skwerach sadzi się różne gatunki i odmiany irgi (Cotoneaster) - płożąca, rozesłana, Dammera - z charakterystycznymi, czerwonymi kuleczkami, jako owoce. Czasami widujemy też kalinę sztywnolistną (Viburnum rhytidophyllum) oraz laurowiśnie wschodnią (Prunus laurocerasus) To piękne, wysokie krzewy.

Trzmielina Fortune'a


Ognik szkarłatny


Mahonia pospolita


Mahonia Beal'a


Kalina sztywnolistna


Laurowiśnia wschodnia

Osobną grupą są rośliny z kolcami - ostrokrzewy (Aquifoliaceae) - kolczasty, amerykański, Meservy, czy dużo rzadziej spotykane ostrokrzew karbowanolistny, ostrokrzew japoński (o liściach bezkolcowych) i ostrokrzew Perny'ego oraz berberysy (Berberis) - brodawkowaty, Juliany, Frikata, Berberis bergmanniae). Ostrokrzewy przybierają formy krzewiaste, ale mogą też wyrastać w duże, ponad 6 metrowe drzewa - trzeba poznać cechy danego gatunku, który się kupuje.

Ostrokrzew Meservy


Ostrokrzew kolczasty 'Silver Queen'


Ostrokrzew Perny'ego


Ostrokrzew japoński


Berberys brodawkowaty


Berberis bergmanniae

Kolejną grupą zimozielonych roślin są kiścienie (Leucothoë), w tym uprawiany w Polsce kiścień wawrzynowy (Leucothoë fontanesiana) oraz kiścień axillaris w odmianie 'Curly Red' (Leucothoe axillaris 'Curly Red') o poskręcanych, wielobarwnych liściach, rosnący w formie krzewu do 50-70 cm wysokości.

Kiścień axillaris 'Curly Red'

Warto też wspomnieć o dostępności zimozielonego ligustru jajolistnego (Ligustrum ovalifolium) - w przeciwieństwie do późno gubiącego liście, popularnego u nas ligustru pospolitego, a także zimozielonych suchodrzewów (Lonicera) - mirtolistnego i chińskiego.

Ostatnią, bardzo popularną grupą jest cała masa różaneczników (Rhododendron) bajkowo kwitnących na wszelkie możliwe kolory z palety grafika, które w odróżnieniu od większości azalii nie gubią liści, a bardzo dobrze sobie radzą w naszych ogrodach. Oczywiście kilka gatunków azalii też nie gubi liści - chociażby azalia ostrolistna (Rhododendron mucronatum) i azalia japońska (Rhododendron molle). Dodać tu warto tzw. bagno zwyczajne (Rhododendron tomentosum), czyli rozmaryn leśny, używany jako środek przeciw molom przez nasze babcie.

Ligustr jajolistny


Różanecznik


Różanecznik alpejski


Różanecznik Purdoma


Bagno zwyczajne


Azalia ostrolistna


Azalia japońska

Na koniec zestawienia, tych popularnych zimozielonych, można też wymienić coraz częściej spotykane w ogrodach pierisy japońskie (Pieris japonica) oraz pierisy kwieciste (Pieris floribunda) zwane amerykańskimi. Mimo niepełnej mrozoodporności dobrze radzą sobie w naszych warunkach meteo.

Pieris japoński


Pieris kwiecisty

Nowe i rzadkie gatunki - rośliny liściaste zimozielone

Jako, że klimat z roku na rok się zmienia, a zimy mamy coraz łagodniejsze, to warto przyjrzeć się coraz szerszej ofercie zimozielonych rarytasów do naszych ogrodów. Warto się zapoznać z takimi roślinami:

• modrzewnica pospolita (Andromeda polifolia) - idealna na skalniaki i kompozycji z wrzosami,
• aukuba japońska (Aucuba japonica) - duży krzew o średniej wielkości liściach,
• sarkokoka (Sarcococca) - posiadająca błyszczące, niemal czarne owoce,
  
• czojsia trójlistkowa (Choisya ternata)- metrowy kwasolubny krzew o białych kwiatach, i u niektórych odmian o żółtych liściach,
  
• twardziczka (Escallonia) - na czerwono kwitnący krzew, o drobnych kwiatach i skórzastych liściach,
• oliwnik kłujący 'Maculata' (Elaeagnus pungens 'Maculata') - o skórzastych złoto-zielonych liściach, 
• kalina Henryego (Viburnum henryi) i kalina wonna Awabuki (Viburnum odoratissimum Var. Awabuki),
• skimia japońska (Skimmia japonica) - dwupienny, mały krzew z czerwonymi owocami i błyszczącymi liśćmi,
• zimozielone trzmieliny: trzmielina wielkokwiatowa (Euonymus myrianthus), Euonymus verrucosoides, Euonymus clivicolus oraz trzmielina rogata (Euonymus cornutus),
• sasa dłoniasta (Sasa palmata) i sasa Veitcha (Sasa Veitchii) pochodzące z Japonii, 
• bambus zimotrwały, zimujący w Polsce - fylostachys bisseta (Phyllostachys bissetii),
  
• prusznik (Ceanothus) - wyjątkowo preferujący wapienne podłoże duży krzew, kwitnący w zależności od gatunku na biało, niebiesko, fioletowo czy różowo.

W ciepłych rejonach kraju i na osłoniętych stanowiskach ich uprawa powinna się udać.

Sasa dłoniasta


Sasa Veitcha


Fylostachys bisseta

Jak dbać o drzewa i krzewy liściaste zimozielone

Rośliny zimozielone dużo energii potrzebują na całoroczne utrzymanie swych liści. Szczególnie w trudnych warunkach pogodowych. Duży mróz, dłuższe okresy suszy, zimne wiatry i wiosenne przymrozki to ich najwięksi wrogowie. Dlatego warto wiedzieć, że one nie zamierają na zimę - cały czas funkcjonują (ale dużo wolniej). Trzeba je podlewać - szczególnie przed zapowiadanymi mrozami i dłuższymi okresami bez opadów. Jak gleba zamarznie to nie będą w stanie pobrać z niej wody (tzw. susza fizjologiczna). Przed zimą warto też lepiej ocieplić ziemię wokół takiej rośliny (szczególnie młodej albo niedawno posadzonej). Najlepiej nadają się do tego gałązki iglaków, włóknina, kora, grube opadłe liście, słoma... Pamiętajmy też, aby drzew i krzewów liściastych zimozielonych nie przycinać jesienią. Robimy to wiosną. Przycięta przed zimą roślina nie zdąży się przygotować na mroźne dni. Niezabliźnione pędy mogą łatwiej przemarzać i być idealnym miejscem ataku chorób, szkodników i grzybów. Nie narażajmy rośliny na taki stres. Wtedy w przyszłym sezonie odwdzięczy się pięknym kwitnieniem.

Wszystkie zdjęcia roślin zimozielonych, które tu zamieściłem, zostały zrobione w Polsce. Te rośliny dają sobie radę z naszymi zimami. Polecam je.