Czy brzoskwinia się przebarwia?

Coraz częściej w naszych ogrodach i sadach gości brzoskwinia. Trudne to drzewko w uprawie. Owoców też trudno się doczekać. Mnie natomiast zastanowiło, czy liście brzoskwiń się przebarwiają? Chodzi o takie jesienne przebarwienia, a nie atak choroby typu kędzierzawość liści. Otóż tak. Brzoskwinia delikatnie się przebarwia na początku jesieni. Nie jest to burza barw, nie jest to nic spektakularnego, ale jednak. Kolorki są. Pod koniec września ciemna zieleń jej liści przemienia się stopniowo w ciemne purpurowe tony. Jednak zieleń nie znika całkowicie. Widać, że ona przenika. Nie ma mowy o typowej purpurze. Zapewne kolorystyka ta jest zmienna i zależy od warunków pogodowych, stanowiska i odmiany.

Brzoskwinia przebarwia się następująco:

Klon polny 'Elsrijk'

Ciekawym, niewysokim drzewem do nasadzeń miejskich i ogrodowych w miejscach, gdzie nie chcemy zbyt wysokich drzew, jest klon polny w odmianie 'Elsrijk' (Acer campestre 'Elsrijk'). Rośnie powoli do 8-10 metrów wysokości. Jest to amerykańska odmiana wyhodowana w Ohio w 1953 roku i sprowadzona do Holandii w 1985 roku. Od niedawna rozpowszechniana w Polsce, często na wysokich pniach. 

Drzewo początkowo tworzy koronę o szerokostożkowatym kształcie. Z biegiem lat korona staje się nieco elipsoidalna i zaokrąglona. Gałęzie rosną dość gęsto. Liście w sezonie ciemnozielone, typowe dla gatunku. Jesienią pięknie przebarwiają się na złote i żółte barwy. Owocuje bardzo obficie - skrzydlaki po kątem 180 stopni.

Klon polny 'Elsrijk' nie ma większych wymagań glebowych i stanowiskowych. Przetrzymuje z powodzeniem okresy dłuższych susz, toleruje zanieczyszczenia powietrza. 

Aktualnie gubi już swoje przebarwione, małe acz urokliwe liście.

Jesion amerykański 'Autumn Purple'

Jesion amerykański to drzewo typowe dla Ameryki Północnej. Rośnie od Nowej Szkocji po Wisconsin, Teksas i Florydę. U nas rzadkość ale z powodzeniem sobie poradzi w naszym klimacie. Jego cechą charakterystyczną - wyjątkową dla jesionów - są przebarwiające się na ciemno-purpurowe i purpurowo-fioletowe tony pierzaste liście. Bardzo urokliwe. Z powodzeniem konkurujące z żółtymi przebarwieniami popularnych u nas jesionów pensylwańskich. Do tego jego przebarwienia pojawiają się dużo później - w połowie października, gdy jesiony pensylwańskie już gubią liście na całego.

Ostatnimi czasy zieleń miejska naszych większych miast rozpoczęła nasadzenia jednej z odmian jesionu amerykańskiego. Jest to jesion amerykański 'Autumn Purple' (Fraxinus americana 'Autumn Purple'). Jego liście jesienią aż biją po oczach intensywną czerwonopurpurową barwą. Wprowadził go do sprzedaży w 1956 roku Karl Junginger posiadający szkółkę Mc Kay Nursery w Waterloo (USA).

Jest idealny właśnie do obsadzania dróg oraz tworzenia szpalerów. Warty przetestowania, jako soliter w większym ogrodzie, ale uwaga - potrafi osiągnąć ponad 15 metrów wysokości i z 10 metrów szerokości. Początkowo posiada owalną, piramidalną koronę, która z wiekiem staje się bardziej rozłożysta. Rośnie dość wolno.

Tak to z rzadkości dendrologicznej jesion amerykański może stać się u nas popularnym drzewem. Spotkał ktoś już odmianę 'Autumn Purple'?

Ambrowiec zaowocował po 12 latach od posadzenia

4 lata temu zastanawiałem się, w jaki czas od posadzenia owocuje ambrowiec. Jedne drzewa owocują szybciej, na owoce czy szyszki innych trzeba czekać latami. Ja już zacząłem się niepokoić. Drzewo już dość duże - 7 metrowe, a tu nic. Jednak niepotrzebnie. Wszystko wymaga czasu. Trzeba czekać cierpliwie. Po 12 latach od posadzenia zaowocował mój ambrowiec balsamiczny. Bardzo mizernie jeszcze. Kilkanaście owoców. Część już spadła (dzięki temu w ogóle zauważyłem, że owocuje, bo ambrowiec kwitnie bardzo niepozornie i nie łatwo jest dostrzec wiosną wysoko umieszczone kwiatostany), kilka pojedynczych jeszcze zostało na gałązkach w górnych częściach drzewa. 

Starsze drzewa owocują obficiej, a owoce rosną po kilka sztuk na szypułce. Nie spadają też tak wcześnie tylko zazwyczaj ciemnieją i czernieją na gałązkach wisząc przez całą zimę.

Od razu zebrałem opadłe owoce. Jeszcze zielone, kłujące ale dość miękkie. Łatwo się dały przekroić. W środku widać kilkanaście nasion. Jeszcze za wcześnie, aby je wydobyć.

Drzewa przebarwiające się na czerwono - część 1

Panuje przekonanie, że nasze drzewa jesienią przebarwiają się na żółte, złote i pomarańczowe barwy. Złota Polska Jesień. Czasami w ogóle się nie przebarwiają. Gubią zielone liście. Drzewa pochodzące z Ameryki Północnej bądź z dalekiej Azji potrafią się przebarwić na czerwone, szkarłatne czy purpurowe tony. Poniekąd jest to prawda (pięknie to wyjaśnia w tym artykule Piotr Banaszczak - szef arboretum w Rogowie). Ale natura nie lubi nudy i jednorodności. Nasze rodzime drzewa i drzewka i te pospolicie sadzone w ogródkach i parkach też potrafią zaskoczyć piękną czerwienią. 

Postanowiłem zebrać wszystkie popularne u nas gatunki, które przebarwiają się na czerwono. Nie zawsze jest to całe drzewo, czasami kilka gałązek, czasami jedna z kilkoma kolorowymi liśćmi w odmiennej barwie od pozostałych. 

W części pierwszej artykułu pokazuję czyste gatunki bez odmian. Te popularne, takie, które większość zna. W drugiej pokażę odmiany i te drzewa mniej znane u nas, ale takie, które z powodzeniem wytrzymają nasze zimy i mrozy.

Jakie popularne drzewa przebarwiające się na czerwono można sadzić w Polsce?

• ambrowiec amerykański (na słonecznych stanowiskach często przybiera przeróżne odcienie czerwieni i tzw. biskupiej purpury, rewelacja),
• aronia (szkarłatna czerwień - przebarwiają się niemal całe drzewka),
  
• czeremcha zwyczajna (czasami niektóre gałęzie robią się wiśniowo-czerwone), 
• czereśnia (górne i szczytowe liście potrafią przybrać czerwone tony, reszta jest żółtawa), 
• dąb czerwony (przybiera przeróżne odcienie czerwieni, brązu i pomarańczu), 
• dąb błotny (pięknie przebarwia się na szkarłatne tony),
• dereń świdwa (potrafi szczytowe gałązki przebarwić na czerwonawe i purpurowe tony),
  
• grusza polna (bywa szkarłatnie czerwona albo żółta), 
• jarząb pospolity (przybiera kolory żółte, złote, pomarańczowe, brązowe, a czasami zaskakuje piękną, jaskrawą czerwienią), 
• kalina koralowa (w cieniu może się nie przebarwić, często jest złota i kremowa, a czasami się zaczerwieni na buraczkowo-malinowo), 
• klon czerwony (w zależności od odmiany bywa bardziej zielono-czerwony, pomarańczowo-czerwony, a czasami intensywnie czerwony lub bordowy, rewelacja ostatnich lat w nowych nasadzeniach zieleni miejskiej),
  
• klon ginnala (przybiera przeróżne odcienie czerwieni, w cieniu pozostaje złoto-brązowy), 
  
• klon palmowy (jedna z piękniejszych, intensywnych czerwieni w naszych ogrodach, bajkowa),
  
• klon zwyczajny (zazwyczaj jest żółty, złoty lub brązowy, ale znalezienie drzewa tego gatunku z całymi czerwonymi gałęziami nie stanowi większego problemu; oczywiście ma wiele odmian, które bywają czerwone przez cały rok),
  
• sumak octowiec (sumaki potrafią przebarwić jedno drzewo w kolorach całej tęczy, a inne calutkie szkarłatnie czerwone, makowe czy karminowe),
  
• świdośliwa (sadzone w naszych ogrodach drzewka owocowe przybierają pomarańczowo-czerwone tony),
  
• topola osika (tylko osika i topola szara ze wszystkich topól potrafią przebarwić na czerwono niektóre, pojedyncze gałęzie),
  
• topola szara,
  
• trzmielina pospolita (przybiera piękne, ciemne odcienie czerwieni), 
• trzmielina oskrzydlona (hit ostatnich lat w naszych ogrodach - szkarłatna czerwień aż bije po oczach jesienią),
  
• wiąz szypułkowy (najczęściej przybiera żółte lub złote tony, aczkolwiek można spotkać na szczytach gałązek czerwono-fioletowe liście, a czasami wręcz całe drzewa tej pięknej barwy),
• wiśnia piłkowana (niektóre jej odmiany przybierają jesienią piękne, czerwonawe barwy). 

Orzech do rozpoznania

Natknąłem się w Warszawie na drzewo orzecha (Juglans), które ma zupełnie inne orzechy - skorupy -  niż orzech włoski. Zielone łupiny i ich kształt były trochę podobne. Liście i korowina mi zupełnie nie pasowały. Pomyślałem sobie w sezonie, że to drzewo to coś dziwnego jest. Może orzech pośredni - mieszanka orzecha włoskiego z czarnym, a może jakaś mieszanka orzecha szarego lub ajlantolistnego z orzechem włoskim?

Z liści jest podobny do orzecha włoskiego, ale coś mi w tym drzewie w nie gra. Nie są to typowe liście włoskiego. I do tego ta korowina - zupełnie inna. No i pokrój. Wszystko tu nie pasuje.

Teraz jesienią przy owocowaniu już wiem, że miałem rację. Owoce pod łupinami nie są kuliste. W przekroju mają kształt taki, jak się herby miast tworzy. Po bokach obie połówki łupin są jakby złączone takim zgrubionym pierścieniem szerokości 3-4 mm. Taka obwódka powstała niczym przy lepieniu pierogów. Na dole orzechy są ostro zakończone. Na górze nieco wklęśnięte.

Rozmiarowo orzechy są większe od orzechów włoskich. Rzeźbienie skorup głębsze. Kolorystyka podobna, może ton ciemniejsza. W weekend je otwieram.

Drzewo jak widać jest dość duże. Ma ponad 10 metrów i rozrasta się mocno na boki. Owocuje dość mizernie. Szybko zgubiło liście.

Ktoś spotkał takiego orzecha już? Poszukuję jego nazwy (zerknij na P.S. pod zdjęciami - już wiem, co to za orzech). 

Tak wyglądał od czerwca do dziś dnia:

Park w Radziejowicach

Radziejowice leżą przy trasie S8 z Warszawy do Mszczonowa, ok. 30 minut od stolicy. Warto się tu zatrzymać w słoneczny dzień i pospacerować po zespole pałacowo-parkowym. To piękne miejsce do odpoczynku. Park krajobrazowy stworzony został w stylu angielskim: o luźnej strukturze, nieregularny, swobodny i asymetryczny. Sam ogród rozplanował i obsadził pułkownik Alexander d’Alfonce dla swego przyjaciela Józefa hrabiego Krasińskiego w 1817 roku. Celem jego było wyeksponowanie naturalnych elementów: grup drzew i polanek. Zamiast geometrycznych form roślinnych zaplanowano trawniki i łąki. Zachowano jednak powstałe dużo wcześniej elementy wodne, takie jak staw i kanały przecinające park, XVII-wieczną główną aleję oraz drogę lipową oddzielającą rezydencję od zabudowań folwarcznych. Zamysłem twórców było stworzenie jak najbardziej naturalnego krajobrazu, wyglądającego na ukształtowany w sposób samoistny, bez interwencji człowieka. 

Widok na pałac

Przebarwia się jarząb turyński

Jarząb turyński zwany turyngskim (Sorbus thuringiaca) coraz częsciej gości w naszych miastach. Są to głównie kolumnowe, wąskie drzewa odmiany 'Fastigiata'. Od II dekady października jego liście przebarwiają się na żółte i złote barwy. Czasami nawet wcześniej. Pięknie na tym tle wyglądają jego czerwono-pomarańczowe owoce. Niestety liście bardzo szybko opadają.

Jak ładnie widać na zdjęciach - jego liście to istna ciekawostka. 1- 2 - 3 dolne są jakby oddzielone, niczym u liści złożonych, a cała reszta jest pojedynczym, podłużnym liściem. 

Macie już jarzęba turyńskiego w swoich miastach?

Największa topola biała w powiecie żyrardowskim

Dziś olbrzym - piękne i wyjątkowe drzewo. Topola biała (Populus alba) z Żyrardowa. Największe drzewo tego gatunku w całym powiecie. Pomiary z 2009 roku wykazały 400 cm obwodu i 28 metrów wysokości. Dziś liczy już ok. 30 metrów. Jest cała zdrowa i tak, jak pozostałe topole białe delikatnie przebarwia się na żółte tony. 

Niesamowite drzewo - pomnik przyrody. Świadek wojen, bitew i wielu wydarzeń historycznych. Topole rosną dość szybko - jej wiek szacuję na ok 100 lat. Pod takim kolosem czuć siłę i piękno natury.

Jodła hiszpańska

Dzisiejszego gościa udało mi się pięknie ująć na zdjęciach dzięki wycieczce do szkółki dużych drzew Drewsmol w Badowie Górnym pod Mszczonowem. Jodła hiszpańska (Abies pinsapo) to drzewo z Hiszpanii i Maroka. To drzewo idealne na nadchodzące czasy długotrwałych susz i upałów. Bardzo dobrze sobie radzi w naszych warunkach klimatycznych. Do tego jest tolerancyjne na warunki miejskie i zanieczyszczenia powietrza.

Charakterystyczne promieniste ułożenie krótkich igieł wokół gałązek powoduje, że nazywa się ją także jodłą jeżową. Gałązki wyglądają iście wyjątkowo i wprost przecudnie. Takie drzewko posadzone jako soliter będzie gwiazdą każdego ogrodu. Do tego warto dodać, że ona dość wcześnie obradza w szyszki. Szyszki duże, grube i często pojawiają się w środkowych częściach drzewa, a nie tylko na szczytowych gałązkach. 

Serio - jodła hiszpańska to piękne drzewo - zimozielony iglak średnich rozmiarów. Ujął mnie swoją urodą. Polecam zarówno jodłę, jak i szkółkę - mnóstwo pięknych, dorodnych gatunków i odmian czeka na nowego właściciela.