Cypryśnik błotny na przedwiośniu

Wczoraj spotkałem bardzo wiekowy cypryśnik błotny. Wiekowy, jak na polskie warunki. Miał z 15 metrów wysokości i obwód pnia ponad 2 metry. Rośnie w Parku Skarbków w Grodzisku Mazowieckim.

Po czym można teraz poznać takiego cypryśnika? Wystarczy spojrzeć w górę i wśród gałązek widać ciemne kuleczki. Bardzo charakterystyczny widok o tej porze. To żadna choroba czy szkodniki. To szyszki, które jeszcze nie spadły na ziemię.

Pod cypryśnikiem też takich szyszek możemy znaleźć mnóstwo. Mają 2 cm średnicy i teraz te opadłe, charakterystycznie pękają. Ładnie widać po tych opadniętych, że szyszki składają się z kilku, kilkunastu romboidalnych łusek. W środku każda łuska zawiera po dwa podłużne i kanciaste, brązowawe nasionka, co daje nam ok. 20 nasionek na jedną szyszkę. Niestety wg. literatury nasiona te w polskich warunkach nie kiełkują. Ja jednakże spróbuję i posadzę kilka :-).

Kolczurka klapowana

Dziś napiszę o dość ciekawym acz niebezpiecznym zjawisku. O pnączu, które zagraża rodzimej przyrodzie - w tym oplatanym przez nie drzewom.

To kolczurka klapowana (Echinocystis lobata). Pnącze to jest jednoroczne ale ma niesamowitą moc rozmnażania się. Kolczaste torebki (podobne do owoców bielunia) zawierają mnóstwo nasion, które z niesamowitą skutecznością potrafią powiększać zasięg zajmowanych przez kolczurkę stanowisk. Z drugiej strony pnącze jest urokliwe przez wygląd kwiatów i owoców i zdobywa coraz szersze uznanie wśród działkowców. Chyba nie ma już w Polsce ogrodu działkowego nie zawierającego kolczurki. Po prostu ludziom te torebki się bardzo podobają.

Ale niestety rozmnażanie a nawet posiadanie kolczurki w ogródku, czy choćby jej nasion bez stosownego pozwolenia jest zabronione. Nie byłoby miło iść do pudła za posadzenie pięknego pnącza :-(. Warto o tym wiedzieć.

Czemu kolczurka jest tak niebezpieczna? Nie chodzi o zagrożenie dla naszego zdrowia, jak to się ma na przykład w przypadku barszczu Sosnowskiego. Chodzi o to, że tam, gdzie pozwolimy na ekspansję kolczurki tam wyginą inne rodzime gatunki. Przegrają walkę o światło i substancje pokarmowe. Sprawa jest poważna. Drzewo oplecione kolczurką po kilku, kilkunastu latach zamiera. Miejmy to na uwadze.









Wśród drzew też są gatunki inwazyjne, które w naszej biosferze są nie mile widziane. Napiszę o nich niedługo.

Ambrowiec w lutym

Bardzo długo wiszą owoce ambrowca na gałązkach. Może to efekt łagodnej zimy a może to stały proces? Owoce zmieniły barwę, są czarniawe i mocno przysuszone - przez co nieco się zmniejszyły od jesieni. Ptaki nie zwracają na nie uwagi.

Warto by sprawdzić, czy z nasion można pozyskać sadzonki w naszym klimacie. W literaturze o drzewach natknąłem się na wzmianki, że nasiona ambrowca u nas nie dojrzewają. Może ocieplenie klimatu wpłynęło już na zmianę tego mechanizmu w naszym świecie przyrody.  

Skany liści drzew

Bezśnieżna zima i przedwiośnie to raczej martwy okres dla obserwatorów drzew liściastych. Raczej, gdyż to teraz właśnie uwidacznia się piękno korowiny, pokrój drzewa z konarami i układ pączków, czyli późniejszych liści. Co innego z iglastymi i łuskowatymi, bo u tych drzew to wegetacja zdaje się nie ustawać przez cały rok.

Ale wróćmy do liczniejszego grona, czyli do liściastych. Na początku roku zawsze staram się zaglądać do wszystkich zeskanowanych liści drzew z całego poprzedniego roku. Uzupełniam atlas drzew i szukam podobieństw i różnic. Skany są o wiele dokładniejsze od zdjęć i łatwiej na ich podstawie rozróżniać i rozpoznawać drzewa. Dziś pochwalę się kilkoma takimi, nowymi skanami liści drzew - więcej skanów liści - ponad 60 najpopularniejszych drzew - znajdziecie w moim Atlasie liści; link też na końcu tego wpisu. Ciekawe, nieprawdaż?

dąb wielkolistny

ambrowiec

jabłoń Sargenta

jarząb mączny

klon Davida

klon okrągłolistny

klon polny

klon tatarski odm. ginnala

klon Trautveterra

leszczyna turecka

lipa krymska

lipa srebrzysta

sumak octowiec

topola szara

trzmielina oskrzydlona

tulipanowiec amerykański

wiąz szypułkowy

wierzba iwa

A teraz UWAGA - ponieważ często pisaliście, że skanów jest za mało, to przygotowałem dużo więcej skanów liści drzew. Znajdziecie je w tym moim wpisie: Atlas skanów liści drzew z 2020 roku. Teraz wszyscy będą zadowoleni.

Jesion mannowy

Jesion mannowy to jeden z mniej znanych u nas jesionów. Acz spotykany rzadko w parkach czy arboretach. Rośnie do 20 metrów wysokości i najładniej z jesionów kwitnie. Owoce ma niemal identyczne, jak nasz jesion wyniosły. Listki szersze, bardziej owalne i niebieskozielone.

Z ran ciętych tego jesionu wypływa sok zwany sokiem mannowym. Sok ten jest używany, jako lekarstwo, a także do dezynfekcji ran. Co ciekawe, na wolnym powietrzu sok ten tworzy żółtobiałe, krzepnące, jadalne grudki zwane właśnie manną. W wielu źródłach można znaleźć wzmianki, iż biblijna manna z nieba była niczym innym, jak sokiem mannowym z jesionów mannowych.

Jesion ten jest uznawany za jedno z najstarszych drzew. Berberowie - rdzenni mieszkańcy Afryki Północnej - uważają, że Bóg stworzył jesion, jako pierwsze drzewo. W Iliadzie i Odysei oszczepy i włócznie były wykonane z jesionów - być może właśnie z mannowych?

Moszenki południowe

W okresie jesienno-zimowym, aż do przedwiośnia, ciekawym akcentem w ogrodzie są przeróżne strączki i torebki wiszące na gałązkach. Takie ciekawe strąki posiadają moszenki południowe (Colutea arborescens). Strąki ich są dość duże - nawet do 8 cm długości i 5 cm szerokości. Wprost cudne!

To dość egzotyczny krzew rodem z Algierii i Maroko. Rośnie do 5 metrów wysokości. W Polsce niższy, ale dość wytrzymały na nasze mrozy (po zimach stulecia dość dobrze się regenerował). Preferuje słoneczne stanowiska. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Warty szerszego rozpropagowania.

Wiosną moszenki prześlicznie kwitną - kwiaty motylkowe, podobne do robiniowych i karaganowych, ale bardziej kolorowe i tylko po kilka w gronie.

Jednak trzeba uważać na dzieciaki, jak się ma moszenki w ogrodzie. Niektóre źródła podają, że to roślina trująca, a jej spożycie (przede wszystkim nasion) może powodować biegunkę i wymioty.

Świerk zimą

Choinki powoli kończą już żywot w naszych mieszkaniach. Igły sypią się lawinami. Ja z naszą zawalczyłem w weekend i wystawiłem ją na zewnątrz. Jak mrozy zluzują to obetnę jej boczne gałązki (ptaki uwielbiają takowe) a pień główny zawsze do czegoś wykorzystam. Nie lubię wyrzucać choinek na śmietnik.

Teraz na świerk mogę już spoglądać tylko na spacerze. Oto i on. Jeszcze młody, bez szyszek. W centrum ciężko spotkać wiekowe świerki.